Zastanawiam się, jak to naprawdę było z tym pseudonimem Niemena. Franciszek Walicki od lat opowiada o tym, że wymyśliła go jego żona- Czesława. Nigdy jednak nie słyszałam tej historii z ust samego Niemena. Twierdził raczej co innego...

W 1965r. zapytany o to przez Krystynę Tarasiewicz na łamach "Radaru" mówił tak:

KT - Jak powstał pana pseudonim: Niemen?
CN - W roku 1963 po jesiennych przesłuchaniach w Sopocie w związku z wyjazdem do Olimpii. Pomysł powstał przypadkowo - właśnie komponowałem piosenkę "Czas jak rzeka", kiedy wpadł mi pomysł rzeki, z którą wiążę dużo wspomnień z dzieciństwa - rzeki Niemen, którą kojarzę sobie z Grodnem, gdzie mieszkałem mając 13-14 lat. W wolnych chwilach chodziłem nad rzekę. Niemen na tym odcinku jest pięknie położony, w szerokim wąwozie. Do dziś tkwi w pamięci mojej ten widok i on to nasunął pomysł imienia, które miałoby powiązanie z moim pochodzeniem, z moim miejscem urodzenia i dzieciństwa. Ale jednocześnie w sposób charakterystyczny wiązało się z moją osobą i klimatem mojej piosenki.

W czacie z Wirtualnej Polski z 2000 r. mówił już nieco oględniej, ale też nie twierdził, że ktoś mu go wymyślił.

marcopolo: Skąd wziął się Pański pseudonim - dziwny jak na tamte czasy ... ?

C.N.: Od rzeki Niemen - niestety już nie ma go w granicach obecnego państwa polskiego. Trochę żal, ale ponieważ nie jestem rewizjonistą życzę wszystkim mieszkańcom nadniemeńskich pejzaży wszelkiej pomyślności na przyszłe wieki.

Zresztą nasz forumowy Władek, należący do dalszej rodziny Niemena, też kiedyś napisał na forum w temacie Nasz Niemen:

Ja osobiście słyszałem od że pseudonim Niemen wybrał sam, bo Go wkurzało
jak kaleczą Jego nazwisko rodowe, o Pani Czesławie Walickiej nie było ani słowa.

Może ktoś znajdzie jeszcze inne wypowiedzi Niemena na ten temat. W każdym razie mnie ta cała opowieść pana Walickiego wygląda na tak samo prawdziwą, jak historia z włosem psa Niemena, opowiedziana w filmie K. Rogulskiego.

Ewa Pisze

Może ktoś znajdzie jeszcze samego inne wypowiedzi Niemena na ten temat. W każdym razie mnie ta cała opowieść pana Walickiego wygląda na tak samo prawdziwą, jak historia z włosem psa Niemena, opowiedziana w filmie K. Rogulskiego.

Identyczną historyjkę opowiadał też Walicki o włosie psa Bogusława Wyrobka

Lubię zabawne historyjki i nawet jak są mało wiarygodne, podchodzę do nich z przymrożeniem oka

Historyjka opowiedziana przez pana Walickiego o włosie z sierści psa idola nie jest ani śmieszna, ani wiarygodna - jak to już stwierdzili Ewa i Tadeusz- przynajmniej w odniesieniu do Niemena z lat 60 i 70..

Dykteryjka Jacka Grania to dowód na wyautowanie Niemena z życia branży, skoro jego pierwszy menażer (i autor tekstów pierwszych przebojów) nie miał o nim nic ciekawego do opowiedzenia w filmie z 1976.

O tym oddaleniu się od autorów tekstów i menażerów Niemen wspominał w wywiadach, a o panu Walickim - w szczególności - w wywiadzie Jana Marxa dla miesięcznika Poezja (1982r.). Natomiast, gdy panowie Niemen i Walicki odnowili kontakty w połowie lat 80. to i PanFranek zaczął się wypowiadać na temat dobrze znanego sobie Cześka z wyczuciem i niekonieczne okazały się anegdoty na każdą okazję.

Teraz o pseudonimie, który następnie stał się członem nazwiska (zatytułowałbym ten wątek tak: "Pseudonim (nazwisko) Wydrzyckiego", bo Niemen nie miał pseudonimu "Niemen" ).

Co do meritum sprawy - nie ma sensu podważać roli pani Czesławy Walickiej (korektorki Wydawnictwa Morskiego) w przyjęciu przydomka "Niemen" przez PanCzesława, bo i On sam tego nie robił, gdy w jego obecności dziennikarze powracali do genezy tego pseudonimu. Tak też było podczas wywiadu w Trójce z 10 listopada 2001r. przeprowadzonego przez Piotra Kaczkowskiego, zwanego przez słuchaczy Głosem*. Inna rzecz, że wiedząc o przekornym usposobieniu Czesława J. Wydrzyckiego trudno nam uwierzyć, aby tak od razu przystał na propozycję przydomku. Jednak mogło się tak zdarzyć, że zaakceptował ten pomysł bez oporów. W końcu ten "Niemen" jako "kawałeczek Ojczyzny" (żeby użyć sformułowania przypomnianego w audycji Radia Białystok przez śp. Antoniego Markiewicza) towarzyszył Czesławowi aż do końca życia (i to nie tylko artystycznego).


PS> . często powtarzał, że nazwiska to tylko przezwiska. A te - zwykle - pochodzą od innych...

* Patrz fragment w książce -> "42 rozmowy" (pseudo-str.373, Wydawnictwo Pruszyński i s-ka).

W jednym z numerów "Nowej Wsi" zamieszczono poniższy wywiad, w którym Niemen przywołuje historię swojego pseudonimu:

Dzięki, Dominie za ten wywiad.
Prawdę mówiąc czytałam o tym jeszcze w kilku innych wywiadach, ale nie przyznałam się, bo chciałam sprowokować dyskusję.
Zastanawiało mnie też to, dlaczego Niemen nie zawsze potwierdzał ten fakt, zwłaszcza na początku swojej kariery. W późniejszych wywiadach nie miał już takich oporów.