Artykuł zamieszczony w czwartym numerze „Gazety Radomszczańskiej” z przełomu stycznia i lutego 1971r. stał się przyczyną dwóch procesów przed sądem powszechnym. Pierwszy wytoczyli autorowi artyści z Silnej Grupy Pod Wezwaniem, którzy byli głównymi bohaterami tego tekstu. Drugą sprawę - również z oskarżenia prywatnego wytoczył (za pośrednictwem pełnomocnika) Czesław Wydrzycki (występujący na scenie już jako Niemen). Niejako odpryskami tych dwóch spraw sądowych były dwa postępowania innego rodzaju. Jedno toczyło się przed Zespołem ds.Teatru i Muzyki Ministerstwa Kultury, gdzie badano morale artystów z SGPW (sic). Druga sprawa odpryskowa miała miejsce przed dziennikarskim sądem dyscyplinarnym, gdzie tłumaczyć mieli się redaktorzy powielający nieprawdziwe rewelacje radomszczańskiego literata. Autorzy książek o Niemenie wyróżniają zwłaszcza jedną publikację, która nagłośniła rzekomy skandal - chodzi o artykuł w "Expressie Wieczornym" p.t. "Czas wyrugować z estrad szmirę i chałturę" z oskarżycielskim podtytułem "Koncert czkawki i Niemen... bez spodni"
Veriton pisze:
nawet tak wytrawni niemenolodzy jak M- tz (...), chyba nie do końca wiedzą jak przebiegał ten proces sądowy
Rzeczywiście - dziś moja wiedza na ten temat jest nieco szersza, niż kilka lat temu, ale i teraz pewien aspekt sprawy pozostaje dla mnie niewiadomą, której filmy i książki nie wyjaśniły. Z relacjonowanego przebiegu rozpraw wiadomo, że duże znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miało zeznanie pracownika technicznego, które nie potwierdziło zarzutu sformułowanego w artykule i co za tym idzie - linii obrony dziennikarza. Do dziś nie wiemy, jakie licho kazało umieścić w relacji z występu Silnej Grupy PW plotki odnoszącej się do koncertu, który odbył się wiele miesięcy wcześniej..? Lakoniczne notki prasowe nie przynoszą odpowiedzi na to pytanie. A gdy już natrafiłem na szczegółowe sprawozdanie z pierwszej rozprawy, to ze smutkiem stwierdziłem, że oprócz wykazania absurdu sytuacji, w której dziennikarz nie był na recenzowanych przez siebie koncertach, aż nadto widoczna jest szpila mająca pogrążyć naszego Artystę.
Lektura wywiadu z Krzysztofem Magowskim- reżyserem filmu dokumentalnego „Sen o Warszawie” (2014) (
"Magazyn Filmowy") umocniła we mnie pogląd, że skandal z plotką nie był dziełem jednego li tylko nierozważnego pana, który nie będąc na koncercie pokusił się o jego fantazyjny opis i sformułował ryzykowne wnioski. Można się tylko domyślać motywów działania innych osób, które wymyślony incydent nagłośniły do rozmiarów skandalu.
Warto zaznaczyć, że zanim jeszcze rozpoczął się proces przed sądem powiatowym, to mecenas de Virion dokładał starań, aby sprawę rozpoznał stołeczny sąd z uwagi na możliwe powiązania personalne w małym mieście. Jednakże organy wymiaru sprawiedliwości nie podzieliły tych obaw i proces toczył się w Radomsku.
Znaczącą okolicznością w tej sprawie był fakt, iż oprócz pracy w redakcji oskarżony był przede wszystkim nauczycielem i wyrok skazujący mógł położyć się cieniem na jego pracy pedagogicznej. Tak się jednak nie stało, bo ostateczny werdykt nie powodował dla oskarżonego nazbyt surowych następstw.
Tylko pierwszy ze wspomnianych na wstępie procesów zakończył się ugodą sądową. Jej stronami byli: oskarżony i dwaj członkowie Silnej Grupy Pod Wezwaniem (pozostali - w tym K.Grześkowiak- nie wytrwali do końca procesu). A w sprawie wszczętej przez pełnomocnika Cz.Wydrzyckiego i nazwanej przez publicystę K. Badziaka "procesem stulecia" - tak jak napisał Veriton- zapadł wyrok. Tak go podsumowała w fachowym periodyku Ośrodka Badań Prasoznawczych (późniejsza profesor) Izabela Dobosz:
"Sąd Powiatowy w Radomsku ustalił, że zarzut postawiony przez Romana C. był nieprawdziwy, a nadto działał on ze świadomością i z zamiarem poniżenia, gdyż wiedział, że opisany fakt jest nieprawdziwy."Veriton pisze:
ośmielę się twierdzić, że oskarżony dziennikarz-nauczyciel z Radomska wcale nie okazywał skruchy w trakcie procesu.
Czytając fragmenty tzw. "memuarów" pana C. zamieszczonych w książce Dariusza Michalskiego (
"Niemen. Czy go jeszcze pamiętasz?", str.176-179) warto zwrócić uwagę, że ów pan jeszcze przed zakończeniem procesu zgłaszał gotowość przeproszenia Artysty. Mediacji podjął się kierownik Wydziału Kultury PRN i być może do jakiegoś nieformalnego porozumienia doszło, bo oskarżyciel nie obstawał już mocno przy roszczeniu odszkodowawczym. Jednak ugody sądowej w tej sprawie nie zawarto. Nic mi nie wiadomo, aby od wyroku z 29 lutego 1972r. oskarżyciel prywatny składał środek odwoławczy, więc zapewne Niemen nie odwoływał się.
W tym miejscu wyjaśnię, że przez kilka dekad w doktrynie prawa karnego trwał spór : czy orzeczenie warunkowo umarzające sprawę należy traktować jak wyrok skazujący..? Problem definitywnie rozstrzygnął sąd prawa, czyli Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygn. P 1/99 opublikowanym w Dzienniku Ustaw z 2000 r. (nr 40, poz.475) w którego uzasadnieniu stwierdzono, że
wyrok umarzający warunkowo postępowanie karne ma charakter rozstrzygnięcia prowizorycznego i nie powinien być utożsamiany z wyrokiem skazującym (także pod rządami dawnych ustaw karnych). W odróżnieniu od wielu znawców wypowiadających opinie na temat tej sprawy nasz kolega Veriton użył odpowiednich sformułowań. Jakich ? Ano takich, iż ów nieszczęsny dziennikarz na mocy orzeczenia Sądu Powiatowego
został zobowiązany do przeprosin i sprostowania
a nie skazany- jak niektórzy utrzymują.
Inna rzecz, że w dużo późniejszych wypowiedziach - jak np. w liście do redakcji RAZEM ów "były dziennikarz z Radomska" (jak sam siebie określił) starał się usprawiedliwić swoje postępowanie - oto cytat :
Roman Cielecki w liście z 1984r. do tyg. RAZEM w odpowiedzi na wywiad z Cz.Niemenem pisze:
"...niestety, uwierzyłem informowany przez naocznego świadka, radomszczańskich muzyków i tzw.poważne osoby, np. dyrektora instytucji, w której artysta wówczas występował. (...)"
Niemen kilka lat później w wywiadzie dla "Przeglądu Sportowego" nazwał całą tę sprawę
groteskową. Tam też ocenił intencje, jakie kierowały tymi, którzy ową plotkę powielali : "Dla wielu publicystów urojone wypięcie się na publiczność stanowiło potwierdzenie mych odchyleń od norm moralnych i psychicznych".
Od tego czasu minęło kilkadziesiąt lat i czasem mam wrażenie, że wymyślone i nagłośnione przez prasę skandale bardziej ekscytują opinię publiczną niż kontrowersyjne, lecz prawdziwe zachowania.
P.S. Zmotywowany przez uczestników dyskusji przejrzałem swoje archiwalia i aż 13 razy poprawiłem swój post. Pora na odpoczynek od forum
![[N]](/forum/images/n.gif)
Zaloguj się
Zarejestruj się
FAQ
Szukaj
-a, którego odwiedzał w czasie pobytu w Szczecinie. 
Jak dobrze pamiętam najwięcej „rockowych” płyt PN wydały w roku 1970 i było ich aż 10 
Po prostu nędza, bo w gospodarcze socjalistycznej nie liczył się zysk, a zresztą większość naszych rodaków zawsze wolało Tercet Egzotyczny niż Niemena – niestety dziś proporcje są jeszcze większe O samym sposobie wydawania u nas płyt można napisać sporo, ale myślę, że wystarczy w tym temacie napisać tylko, że była to tragedia! Naprawdę już u naszych sąsiadów stało to wszystko o niebo lepiej. Na koniec oczywiście, że wszystko to było sterowane, ale jakoś ten prawdziwy talent mimo przeciwności (a czasami zmuszony na pewne ustępstwa) potrafił przetrwać i się przebić (Niemen, SBB , Skaldowie, Grechuta, Demarczyk, która później sama zmarnowała swoją szansę), a że ich było mało to już inna sprawa. Tak sobie myślę, że Niemen wbrew wszelkim przeciwnością miał też dużo szczęścia. Wyobraźmy sobie, że dziś przychodzi z materiałem „Katharsis” do wydawcy z propozycją jego wydania… ja znam dalszy ciąg, a Ty?