Niemen Aerolit

Utworu, na którego płytowe wydanie nie możemy się doczekać, starszym Userom tego forum, a szczególnie słuchaczom Polskiego Radia w latach 70-tych opisywać nie trzeba...
A dokładniej : znana jest wersja z klubu Riviera-Remont przystrzyżona do wymogów radia przez Janusza Kosińskiego. Cz. Niemen miał do tego nagrania różnorakie zastrzeżenia, ale na emisję radiową kiedyś się zgodził i chyba ze dwa razy utwór w Polskim Radio odtworzono prawie w całości...

To oczywiście było za mało, aby docenił go cały (wówczas jeszcze długowłosy ) postępowy lud, ale D.Michalskiemu i R.Wolańskiemu to już wystarczyło, aby dopisać "Potencjometry" do kolekcji najsłynniejszych nagrań Niemena.

Koncertowe nagranie z maja ( pojawia się też data czerwcowa) 1974r. dokonane w słynnym, studenckim klubie nadal fascynuje i ma już własną legendę. Zwracają uwagę : popisowe solo skrzypiec J. Błędowskiego i porywająca wokaliza Lidera, który później próbował z głównym tematem muzycznym coś jeszcze zrobić, ale fani polubili najbardziej tą pierwszą - dla większości prezenterów za długą wersję.

Niedawno w blogu prowadzonym przez znanego redaktora TERAZ ROCKa pojawiła się taka oto zapowiedź :


Do końca miesiąca jest jeszcze trochę czasu, ale termin wrześniowy nie jest realny...

Nie musi to być jednak czas stracony. Można jeszcze popracować nad przygotowaniem promocji płyty (CD SREBRNE DZWONY mimo starań dwóch szacownych instytucji miała taki sobie oddźwięk).
Można w tym czasie zainteresować słuchaczy historią utworu, trochę dopieścić nagranie (jak na forum sygnalizował Ed), a przede wszystkim postarać się o umieszczenie w opisie płyty info :

kim był ów Pan Jan i dlaczego uwiecznił Go w tytule..?

Jakie jest Wasze zdanie o "Potencjometrach" ?

P.S. Ciekawi mnie, jak po latach skomentuje to, co się dzieje pomiędzy 4-tą a 5-tą minutą nagrania pewien Gitarzysta... Bo ja odbieram ten fragment jako ślizg kontrolowany

_________________
: uprzejmie nie proszę, zażaleń nie wnoszę

Na stronie Radiowej Agencji Fonograficznej (swoją drogą ciekawa nazwa) w dziale zapowiedzi ( http://www.polskieradio.pl/raf/old/zapowiedz.asp ) cisza zupełna w tym temacie...

Trwają gorączkowe poszukiwania .. Pana Jana ...

Ludzie z Polskiego Radia, jak i entuzjaści twórczości Niemena wynajdują coraz to nowych kandydatów : jest już Realizator dźwięku, jest znany Prezenter radiowy (w tym roku obchodzi jubileusz pracy w Trójce), Brat stryjeczny (pozdrawiam), no i jeszcze kilku Janków M...

_________________
: uprzejmie nie proszę, zażaleń nie wnoszę

Potencjometry Pana Jana?
Któż mógł nimi kręcić tak wytrwale i wytrawnie, że Niemen nadał taki tytuł długiej, chyba jednak zbiorowej, kompozycji.
Nie wiem i ja.
Musiał być to jednak człowiek z branży, który tymi potencjometrami mógł
kręcić lub je przesuwać.
A może chodzi o Jana Hammera?
Niemen wrócił, krótko przed rejestracją tego utworu w klubie
Rivera-Remont, ze Stanów, był świeżo po spotkaniu z Janem Hammerem, grającym przecież na moogu (chociaż na "Mourner's Rhapsody" - jedynie na perkusji), mającym trochę tych potencjometrów. Czy aż 41? Nowe modele miały tyle, ale ten obsługiwany przez Jana Hammera?
Może to zły trop, ale zawsze jakaś kolejna możliwość?
Czy Niemen gdziekolwiek wspominał o genezie utworu i inspiracji do nadania takiego właśnie tytułu tej kompozycji?

Spróbuję rzucić trochę światła na ten nurtujący nas wszystkich problem.

„41 potencjometrów pana Jana” słyszałem na wielu koncertach w owym czasie gdy Niemen grał ten utwór, czy mówiąc inaczej tę muzykę.
Na jednym z koncertów krótko po rozstaniu się z muzykami późniejszego SBB, być może w gdańskim Żaku, lub też było to w hali Stoczni Gdańskiej, dokładnie nie pamiętam, Niemen zaczął opowiadać trochę o swoich nowych fascynacjach muzyką elektroniczną.
Opowiadał o swoim moogu i o jego wielkich możliwościach (wielkich jak na owe czasy).
Mówił, że aktualnie stara się te nowe możliwości poznać, że na razie to nie tyle gra, co uczy się grać na nowym instrumencie i stwierdził, że to wymaga zupełnie innego podejścia niż dotychczasowe doświadczenia mu podpowiadają.
Powiedział wówczas coś takiego, że instrument jest od człowieka imieniem Jan, ma 41 potencjometrów i przy ich pomocy można wyczarowywać różne brzmienia.

Opowiedziałem to oczywiście swoimi słowami, lecz starałem się nie wykraczać ponad to co mi zostało z tamtego koncertu w pamięci.

Btw : instrument był skonstruowany przez człowieka imieniem Robert (wikipedia).
Ale instrument Czesława był nieco zmodyfikowany. Może jest coś na rzeczy w pytaniu:


Ale kto powiedział, że jeden Jan ma związek z tym nagraniem ?

Nie mielibyśmy o czym dziś dyskutować, gdyby nie redaktor Janusz Kosiński, który namówił Czesława na rejestrację występu oraz Jan Błędowski, który tak wspaniale zagrał w tym utworze...

Chętnie poczytałbym, jak Ci Panowie wspominają sesję w klubie Riviera-Remont...

_________________
: uprzejmie nie proszę, zażaleń nie wnoszę

Tą relację można przeczytać w całości na stronie Radiowej Agencji Fonograficznej.


- Może więc.. Zresztą - sami doczytajcie

Nie wszyscy pamiętają dobrze telewizyjne występy Niemena...



Pamiętamy i to nawet więcej niż okazjonalny występ w studio konkursu Eurowizji.

Pamiętam np. koncert w Łańcucie z 1983 z wywiadem B. Kaczyńskiego, wywiad przy okazji JJ'86, audycje KO w 1989r., akcję Artyści dla Rzeczpospolitej, program Wacława Panka z wywiadem p.t."Sprawa Niemena", a przede wszystkim trzy wywiady w Magazynie "102" (Ibisa, T.Tłuczkiewicza, K.Materny) - wszystko to widzieliśmy w TVP już po stanie wojennym, a jeszcze przed konkursami Eurowizji z udziałem naszych artystów.

Pewne jest, że bez Pana Janusza nie byłoby dziś ani tego nagrania, ani płyty.

Wielkie Dzięki za tą opowieść, Panie Januszu

_________________
: uprzejmie nie proszę, zażaleń nie wnoszę

Relacja Janusza Kosińskiego sporo wyjaśnia, ale nie wszystko...
Nie bardzo przekonuje mnie takie "mechaniczne", choć przeprowadzone z dużym pietyzmem (wg opisu J.K), okrojenie materiału i powyrzucanie całej reszty - (75'-80' minus 42' = około 33'-38').
Jak to możliwe, aby tak zwyczajnie, bez ceregieli, tak po prostu unicestwić unikatowe nagrania, jak by nie było, nowo tworzonej grupy Niemena (materiał mógł, jak często wcześniej i później bywało, służyć mu do przedyskutowania z muzykami i głębszej analizy) i to przez sprzątaczkę!? Coś mi tutaj nie gra - powtórzę za Wojciechem Skowrońskim.
Nie chce mi się wierzyć, że Niemen tak mało wagi przywiązywał do swego materiału muzycznego, by pozostałą resztę tego nagrania, powierzyć miotle sprzątaczki - to nie były bezwartościowe, kilkunastosekundowe "ścinki", by zostały bezceremonialnie zamiecione i wyrzucone do śmietniczki...???!!!
Poza tym relacja Pana Janusza przypomina mi trochę dowcip woźnej z uniwersytetu, tłumaczącego studentom, że: "my z panem rektorem, zadecydowaliśmy, iż..."
Znając ostrożność Niemena i jego samowystarczalność we wszystkich kwestiach, tę rolę Pana Janusza Kosińskiego uważam za zdecydowanie przez niego przecenioną. Decydował z całą pewnością Niemen.
Tytuł i etymologia - trudno zarzucić konfabulację Panu Redaktorowi - ale to wszystko jakieś takie naciągane.
Jan vel Janusz, 41 minut=41 potencjometrów ???
Co ma jedno do drugiego? Każdy chciałby obecnie przypisać sobie swój wkład w dokonania Niemena, zbudować na tym swoją legendę.
Jak to sprawdzić? Nie można! Skoro nie można - hulaj dusza, hulaj wyobraźnia.
Będę nadal się upierał, że te 41 potencjometrów i ten Pan Jan - to potencjometry mooga i Jan Hammer. Dowody mam tak samo silne, jak Pan Janusz Kosiński.
Kolejne pytanie, dlaczego skrócono nagranie do około 41 minut?
Inna sprawa, że nagraniu bliżej jest do 42 minut (brakuje kilku sekund).
Czyli mniej więcej tyle ile potrzebne jest na LP. Co przemawia za tym, że tak właśnie mogły być plany Niemena?
W połowie tak "spreparowanego" nagrania, tuż po skrzypcowej solówce Jana Błędowskiego, jest wyciszenie - jakby specjalnie na zakończenie strony A LP. Następnie zaczyna się wokaliza Czesława i to mógłby być doskonały wstęp na otwarcie strony B płyty.
Nie widzę innego sensu pracy nad okrojeniem materiału do takiego wymiaru i pozostawieniem tego w cudzych rękach, i... zapomnienie...
Musiało za tym coś stać. Może te plany, jak wiele innych, upadły i w natłoku spraw i Niemen odstąpił od dopięcia pomysłu na przysłowiowy guzik?

Tylko jak wytłumaczyć na tle tej opowieści fakt, że tytuł "41 pot. p. Jana" przewijał się jako oficjalny na granych w owym czasie koncertach Niemena? Tu jest spora rozbieżność, nieścisłość i... narzuca się poważne pytanie, które należy zadać tym, których pamięć jest jeszcze w stanie odtworzyć tamte czasy: Kto wie coś o pochodzeniu tytułu "41 pot. p. Jana"?

Widzę, że jest więcej osób poddających w wątpliwość opowieść pana Janusza dotyczącą genezy tytułu utworu.
Mnie zastanawia fakt, że pan Kosiński nie wspomniał o tym ani słowem w audycji "Trójka pod księżycem", w której opowiadał, jak wspólnie z Niemenem skracali ten utwór.
A może ktoś słyszał, czy mówił o tym w audycji "Odkurzone przeboje"19.01.2005r., kiedy prezentował Potencjometry, albo przy jakiejś innej okazji?
Ktoś musiał coś o tym słyszeć, bo to raczej niemożliwe, żeby pan Kosiński aż do dziś trzymał w tajemnicy tę historię.

_________________
"Wyśpiewałem duszę moją sercem szczerym..."

Kilka postów wyżej czytamy relację naocznego świadka koncertów, na jakich Niemen wykonywał "Potencjometry", której można wierzyć:



Dla mnie jest to jednoznaczne.

To nie Janusz, ale Jan był inspiracją i nie chodziło o
n i e c a ł e 41 minut, ale c a ł e 41 potencjometrów (mooga).
Jak w sądzie - słowa za słowo. Bo dowodów nie ma i nie będzie.
Czesław mógł, głośno myśląc, wypowiedzieć np. takie słowa: "Napracowałeś się Janie" - monologizując i personifikując instrument - nie zwracając przy tym uwagi na obecność innej osoby w studiu, a Pan Kosiński, mógł w dobrej wierze usłyszeć to, co chciał, by padło z ust Artysty. Tak to zapamiętał i opisał. Każdemu wolno trochę pofantazjować, nikomu przecież to nie szkodzi, a jeżeli przy tym poprawia samopoczucie - czego chcieś więcej? Bylebyśmy zdrowi byli!
Słuchałem kilku audycji Pana Janusza Kosińskiego i prezentowane przez niego omawiane nagranie. Do małomównych Pan Redaktor nie należy i dziwne byłoby, gdyby taką sensacyjną wiadomością nie podzielił się ze słuchaczami dużo wcześniej. Takiej skromności i pokory bym się jednak, mimo wszystko, po Panu Kosińskim nie spodziewał.
Teraz jest okazja, by ogrzać się w cieple Niemena i na trwale zapisać się w dorobku muzycznym Czesława. Chyba tu należy szukać tej nagłej i pełnej urokliwego olśnienia - r e w e l a c j i.
Ps.
Mój bootleg (na razie mam tylko taki nośnik) trwa 41':58".
Brak na nim początku, a zatem około 2 minut, co w sumie daje - jak by nie liczyć - około 44 minut. Zatem i te minuty też się nie zgadzają z przedstawioną nam teorią.
Czy ktoś może potwierdzić dane, dotyczące czasu trwania posiadanych przez nich nagrań?

Zainteresowanie genezą tytułu (i samego utworu chyba też) stale rośnie i nawet obszerna relacja red. Janusza Kosińskiego nie rozwiała postawionych przez Was hipotez.

Dziwię się tylko nadinterpretacji, jakiej dokonujecie czytając relację red. Janusza Kosińskiego. Zapewne starał się jak najwierniej opisać zdarzenie z radiowego studia - podobnie jak zrobił to Andrzej pisząc wcześniej o koncercie, na którym Czesław z zespołem wykonał Potencjometry.

Bo wprawdzie nie wiem Bogdanie, czy monologizując personifikował instrument , ale wiem, że zasadniczej sprzeczności w obu tych relacjach nie ma...

_________________
: uprzejmie nie proszę, zażaleń nie wnoszę

Wszystko się zgadza - Potencjometry w całości trwają 41:58 ! Mam całe nagranie zaprezentowane przez J. Kosińskiego po śmierci C. Niemena. Mam też nagraną całą audycję i nie ma tam ani słowa, by na jego cześć został nazwany ten utwór. Owszem Kosiński opowiada, że razem pracowali nad taśmą trwającą pierwotnie ponad 80 min. i to pokrywa się z tym, co napisał odnośnie zapowiadanego CD.

_________________
Maciek

Wybaczcie niewiedzę, ale...

czy "Potencjometry..." to sama muzyka, czy słychać także Niemena śpiewającego? :]

_________________
Polecę w niespokojności, w strachu, w żalu, ale w mocy...

Dominie
To nie jest niewiedza zawiniona przez Ciebie, bo te nagrania powinny być już dostępne od wielu lat i to nie tylko wybrańcom i szczęśliwcom.
Jesteś stosunkowo młodym człowiekiem i miałeś prawo, z różnych względów, nie usłyszeć tych nagrań w radiu.
Ja dwa posty wyżej pisałem już o stronie wokalnej Niemena w tym nagraniu.
Nie śpiewa tekstu, ale wykonuje wokalizę, jaką znasz choćby z płyty "Idee Fixe".
Niedługo będzie to do nabycia, wówczas przekonasz się, że szkodą dla wszystkich było trzymanie tego w szufladzie.
Na razie mógłbym jedynie wspomóc Cię bootlegiem, ale nie wiem czy w tej sytuacji Ciebie to zainteresuje.
Jakby co - napisz na maila lub PW.