Jedni nazwą błogosławieństwem, inni szczęściem - ale fakt, że istnieje niniejsze forum, a "niemenologia" cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem jest doprawdy czymś wyjątkowym. Wielka szkoda, że dotychczas nie ukazało się rzetelne opracowanie dorobku artystycznego Marka Grechuty.
Pewien młody człowiek kryjący się pod nickiem
Xerdax zamieszcza na platformie YouTube różnego rodzaju archiwalia i perełki związane z pochodzącym z Zamościa artystą. Tam pierwszy raz usłyszałem piosenkę "Ciernisty deszczyk", która doczekała się co najmniej dwóch wersji (z 1979 i 1983), odmiennych od płytowej ("kanonicznej") z LP "Wiosna - ach to ty" (1987). Z zaciekawieniem musiałem stwierdzić, że warstwa muzyczna tego utworu nosi w sobie echa kompozycji "W ciszy poranka", którą usłyszeć można na CD "Koncerty. Warszawa '73". Na tym samym kanale natknąłem się także na wczesną wersję przeboju Grechuty "Wiosna - ach o ty" z... 1979 roku, a więc nagranej 8 lat przed premierą płyty o tym samym tytule. Możliwość obserwowania ewolucji poszczególnych utworów jest fascynująca!
Czy miłośnicy Czesława Niemena są w stanie prześledzić jego zmagania z twórczą materią? Jeśli tak, to na jakich przykładach? Na szybko wynotowałem pięć tytułów, w przypadku których byłem w stanie wymienić przynajmniej trzy różniące się względem siebie wersje:
"Bradiaga" - wersja z Niebiesko-Czarnymi (1964)4
"Bradiaga" - wersja solo, PR (1966)
"Włóczęga" - wersja z LP "Sukces" (1968)
"Pa dikim stiepiam Sabajkalia" - wersja z LP "Russische Lieder" (1973)
"Dziwny jest ten świat" - wersja z LP o tym samym tytule (1967)
"Io senza lei" - wersja z włoskiego singla (1969)
"Strange Is This World" - pierwsza anglojęzyczna wersja (demo, 1970?)
"Strange Is This World" - wersja z LP o tym samym tytule (1972)
"Dziwny jest ten świat" - wersja z LP "Postscriptum" (1979)
"Com uczynił" - wersja z filmu "Dziewczyny do wzięcia" (premiera: sierpień 1972)
"Com uczynił" - wersja koncertowa, z opolskiej Musicoramy (czerwiec 1972)
"Com uczynił" - wersja albumowa (nagranie: lipiec 1972)
"What Have I Done" - wersja z LP "Ode To Venus" (zima/wiosna 1973)
"A Pilgrim" - wersja z LP "Ode To Venus" (1973)
"Pielgrzym" - wersja PR (1973)
"Pielgrzym" - wersja z LP "Niemen Aerolit" (1974)
"Pielgrzym" - wersja koncertowa (kwiecień 1978)
"Pielgrzym" - wersja robotestrowa (lata '90)
"Pieśń Wernyhory" - wersja demo z filmu Krzysztofa Rogulskiego (1976)
"Pieśń Wernyhory" - wersja z reportażu TVP (fragment, 1977)
"Pieśń Wernyhory" - wersja z LP "Międzynarodowa Wiosna Estradowa" (1977)
"Pieśń Wernyhory" - wersja z LP "Idee fixe"
Myślałem też o "I've Been Loving You Too Long", które znamy z wersji z Opola (czerwiec 1971) oraz z LP "Strange Is This World" (luty 1972), ale trzecia znana mi wersja - koncertowa - jest w znacznej mierze tożsama z wersją albumową (Helsinki, sierpień 1972). Tak czy inaczej, ten utwór przeszedł istną rewolucję... kolejne pytanie brzmi - kto za tym stał? Sam
czy jego nowy zespół?