Widziałbym w tym miejscu dyskusje i refleksje na temat wierszy Norwida śpiewanych przez Niemena .

Natchnęła mnie do założenia tego wątku wiadomość o nazwaniu ogrodu miejskiego w Paryżu imieniem Norwida oraz Nasz Piotr w Radiu Emaus z dwoma Panami w finale swej audycji .
Piszcie, a może wiele strof przywrócicie współczesności .
Punktem wyjścia mogą być fragmenty czterech utworów splatających się jak dróżki prowadzące do szerokiej alei w wielkim ogrodzie poezji Norwida ...
Jednak równie dobrze możecie pójść inną -równie ciekawą (byle nie nazbyt krętą) ścieżką...

Pieśń a praktyczność -jedno, zaręczone
Jak mąż i dziewka w obliczu wieczności
zepsułeś sztukę ,to zepsułeś żonę
I narobiłeś intryg tej ludzkości

*
Wiesz, kto jest wielkim?
-posłuchaj mnie chwilę.
Nauczę ciebie
poznawać wielkość nie tylko w mogile,
W dziejach lub w niebie.

*
Nad stanami jest i stanów-stan
Jako wieża nad płaskie domy
Stercząca, w chmury...

*
Gdzie już żadnego nie ma interesu
I gdzie już nic nie robi się praktycznie.

Zatem: Promethidion, Wielkość, Pielgrzym, Mój psalm , a może jeszcze coś innego...

Widziałbym w tym miejscu dyskusje i refleksje na temat wierszy Norwida śpiewanych przez Niemena .

i nie rozumiem, dlaczego nikt jeszcze nie poruszył tego wątku Może zacznę ja, jakoże uczęszczam jeszcze do szkoły średnieij i nauczyciele próbują wszelkimi możliwymi sposobami napchać nam poezji do głowy.

Smutny jest fakt, że na pytanie 'kto czyta poezję?' jedynie moja ręka (spośród 36 osób) była w górze. Czułem się tym samym wyróżniony, kiedy owa nauczycielka stwierdziła, że poezja jest dla wybrańców i nie każdy może poezje czytać. Obecnie prowadzę "Kącik poezji" w jednej z gablot w naszej szkole i muszę przyznać, że idzie mi to bardzo dobrze Obok takich nazwisk jak Norwid czy Pawlikowska-Jasnorzewska zamieszczam także wiersze współczesnych autorów i... Niemena. Ale wróćmy do tematu - poezji Norwida.

Poprzez muzykę Niemena, chętnie chwytam do rąk tom z wybranymi utworami C.K.N. Co najważniejsze - nie żałuje tego.

Kiedy tylko znajdę chwileczkę czasu, napiszę kilka refleksji związanymi z "Pielgrzymem".

Pozdrawiam.

Domin189
Poprzez muzykę Niemena, chętnie chwytam do rąk tom z wybranymi utworami C.K.N.

Cieszę się, że i na młode pokolenie Jego muzyka wywiera taki wpływ, jak kiedyś na nas i sprawia, że sięgają po Norwida. Może takich młodych ludzi, jak Domin, nie ma już tak wielu, ale ważne, że w ogóle są.
Chciałabym zacytować słowa Wiktora Gomulickiego na temat tej poezji:
"U Norwida nie tylko obraz każdy, ale i każde zdanie, nie tylko zdanie, ale każde niemal w zdaniu słowo posiada swoją wagę, swą myśl głębszą, często ukrytą, której z trudem doszukiwać się trzeba. Kto na ten trud się zdobędzie- nie pożałuje go."
Myśli Norwida są tak wspaniałe i oryginalne, że najlepiej posługiwć się nimi wprost. Zacytuję jedną z moich ulubionych:

"Rozwrzaskliwe czasów przechwałki,
Co, mniemałbyś, żę są trąb graniem?-
To padające w urnę gałki...
Gdy cisza jest g ł o s ó w - z b i e r a n i e m."
("Laur dojrzały")

Szanowni Forumowicze,

również i ja cieszę się, gdy ktoś z nas, ludzi, robi coś nadprogramowo. Tym czymś może być na przykład czytywanie Norwida - jego poezji, prozy, dramatów czy listów...

Z miłej konieczności musiałem przez pewien czas mieszkać w Paryżu. Miałem wtedy możliwość osobistego odwiedzenia grobu poety. Na marginesie dodam, że nie leży na Perlaszez, jak chce Budka Suflera, i znależć go nie jest łatwo. Wiem, że Niemen koncertował w Paryżu, sam miał więc możliwość odwiedzenia miejsc związanych z Norwidem.

Pozostaje jedynie żałować, że w ostatnich latach Niemen przestał być "megafonem" Norwida, i że w swojej własnej twórczości "poetyckiej" nie poszedł śladem mistrza Norwida.

Na koniec pytanie. Czy to właśnie Wojciechowi Młynarskiemu zawdzięczamy Niemena-norwidologa?

gasket

"Dlatego usiądę z kapeluszem
W ręku -- -- a potem go postawię
I wrócę milczącym faryzeuszem
-- Po zabawie."
Nerwy

Wiemy wszyscy ( oprócz gasketa) doskonale, że Niemen do końca lubił i "wykonywał" Norwida. W wywiadzie dla stacji MTV sugerował nawet, że określenie poety: "późny wnuk [Norwida]" może w pewnym sensie odnosić się do niego... Przynajmniej ja to tak odebrałem...
Jednak o nieustającej miłości Niemena do strof norwidowych świadczą najdobitniej koncerty z 2001 roku; ten paryski z okazji 180 rocznicy urodzin poety i nieco wcześniejszy, z Warszawy, gdzie na festiwalu "Norwid Bezdomny" wykonał podobno jeden z mych ulubinych i jakże współczesnych wierszy : "Piesń od ziemi naszej":

--------------------------------------------------------------------------------

PIEŚŃ OD ZIEMI NASZEJ


Et aux horions,
l'on verra qui a meilleur droit --
Jeanne d'Arc



I

Tam, gdzie ostatnia świeci szubienica,

Tam jest mój środek dziś - tam ma stolica,

Tam jest mój gród.



Od wschodu: mądrość-kłamstwa i ciemnota,

Karności harap lub samotrzask z złota,

Trąd, jad i brud.



Na zachód: kłamstwo-wiedzy i błyskotność,

Formalizm prawdy - wnętrzna bez-istotność,

A pycha pych!



Na północ: Zachód z Wschodem w zespoleniu,

A na południe: nadzieja w zwątpieniu

O złości złych!



II

Więc - mamże oczy zakryć i paść twarzą,

Wołając: "Kopyt niech mię grady zmażą,

Jak pierwo-traw!"



Lub - mamże barki wyrzucać do góry

Za lada gwiazdką ze złotymi pióry -

Za sny nieść jaw?



Więc mamże nie czuć, jaką na wulkanie

Stałem się wyspą, gdzie łez winobranie

I czarnej krwi!...



Lub znać, co ogień z łona mi wypali?

Gdzie spełznie? - odkąd nie postąpi daléj? -

I - zmarszczyć brwi...



III

Gdy ducha z mózgu nie wywikłasz tkanin

Wtedy cię czekam - ja, głupi Słowianin,

Zachodzie - ty!...



A tobie, Wschodzie, znaczę dzień-widzenia,

Gdy już jednego nie będzie sumienia

W ogromni twéj.



Południe! - klaśniesz mi, bo klaszczesz mocy;

A ciebie minę, o głucha Północy,

I wstanę sam.



Braterstwo ludom dam, gdy łzę osuszę,

Bo wiem, co własność ma - co ścierpieć muszę -

Bo już się znam.


--------------------------------------------------------------------------------
PS - W kontekście niedawnej śmierci Lema ,Norwid również jawi się jako znakomity socjolog-futurysta, człowiek, który swą myślą wyprzedził epokę...

szach' rajWiemy wszyscy (...) doskonale, że Niemen do końca lubił i "wykonywał" Norwida.

W tym kontekscie jeszcze bardziej mozna zalowac, ze nie ukazala sie jeszcze jedna plyta (jak Idee fixe) wylacznie z tekstami Norwida. A gdzieś slyszalem (byla to wypowiedz ) ze chcial taki projekt zrealizowac...

Nie jestem tylko pewien czy material na taka plyte byl juz opracowany. Na pewno znalazla by sie na niej "Moja ojczyzna" i "Pieśń od ziemi naszej".


Ciekaw jestem czy ktos pamieta jakies inne utwory Norwida wykonywane przez Niemena na koncerach, ktore nie znalazly sie na zadnej plycie?

Postanowiłem w rocznicę śmierci Cypriana Norwida dopisać kilka zdań w tym wątku …

Matt można żałować , że nie ukazała się jeszcze jedna plyta (jak Idee fixe) wyłącznie z tekstami Norwida. A gdzieś słyszałem (była to wypowiedź ) że chciał taki projekt zrealizować... Nie jestem tylko pewien czy material na taką płyte był już opracowany. Na pewno znalazłaby się na niej "Moja ojczyzna" i "Pieśń od ziemi naszej".

Rzeczywiście przygotowywał płytę "Pieśń od ziemi naszej".
Lecz każdy, kto uważnie śledził wypowiedzi Niemena na ten temat, mógł się nieco w nim pogubić, bo u podstaw tego projektu/-ów leżały dwie przenikające się wzajemnie koncepcje :

- pierwsza to właśnie album wyłącznie z poezją C. Norwida, gdzie godne miejsce znalazłaby po latach ‘tułaczki’ : orientalna „Moja ojczyzna”, a także : „Za płotem” i „Pielgrzym”,

- druga koncepcja, to sięgnięcie prócz wymienionych poezji Norwida także po lirykę Wschodu w tym m.in.(incipit.) : "Cały dzień..” , "Czy mam nazwać boginią tę strojną dziewicę..", "Ciepłe słowa" jak również utwory instrumentalne np.te o roboczym tytule : "Tańce hinduskie".

Matt Ciekaw jestem, czy ktoś pamięta jakieś inne utwory Norwida wykonywane przez Niemena na koncertach, które nie znalazły się na żadnej płycie?

Ze starszych interpretacji mogę wskazać wiersz p.t."Ciemność" - wykonywany jeszcze z Laboratorium, a także większe niż na "Idee fixe"(jako "Pochwała pracy") fragmenty poematu "Promethidion".

Kurier Lubelski z dnia 17.05.2006 :

"Czesław Niemen,legenda polskiej piosenki,został uhonorowany
przez Fundację Norwidowską medalem "Za zasługi w upowszechnianiu
twórczośći Cypriana Norwida". W czwartek podczas uroczystości na KUL
wyróżnienie odbierze żona laureata Małgorzata Niemen."

Fundacja ta powstała w 1992 r i jako pierwszego medalem tym
uhonorowała Ojca Świętego Jana Pawła II .Niemen jest chyba
piątym laureatem.

No to chyba trochę nie taka kolejność powinna tu być.
Nie słyszałem wcześniej o tej fundacji, ale jeżeli istnieje już 14 lat i dopiero teraz zauważyli związek Niemena z Norwidem...
Nie wystawia to im dobrego świadectwa.

Dasza W czwartek podczas uroczystości na KUL
wyróżnienie odbierze żona laureata Małgorzata Niemen

Ale to było chyba w ub.czwartek , bo fotografie z uroczystości już są w serwisie Radia Lublin :

http://www.radio.lublin.pl/index.php?id=6498t

Brawo Dasza , że wyłowiłaś tę informację, bo zdaje się miała ona klauzulę "poufne".
Naprawdę nigdzie w prasie się nie natknąłem się na taki news.
A grono dotąd wyróżnionych- bardzo zacne, więc chyba nie ma co narzekać Szach'raju. Cieszmy się, że przynajmniej akademicy docenili, bo - jak pamiętam- parlamentarzystów nie stać było nawet na chwilkę ciszy...

Masz rację Markovitzu. Jednak moim zdaniem człowiek tak wręcz symbiotycznie związany z Norwidem przez wiele lat jak Niemen powinien chyba wcześniej dostać to wyróżnienie.
Myślę, że wielce byłby z tego rad - w przeciwienstwie do jakichkolwiek nagród ze strony polityków, przynajmniej w ostatnich latach swego żywota...
Tak sądzę, ale oczywiście mogę nie mieć racji. Do autorytetu w dziedzinie niemenologi daleko mi bardzo.
Ale pracuję nad tym . A Wy mi w tym pomagacie.

Cieszmy sie ze wklad Czeslawa zostal uznany przez to zacne grono. Ale poufne to nie bylo skoro Kurier Lubelski z 17 maja...

[/url]http://www.kurier.lublin.pl/index.php?name=News&file=article&sid=25964

A co do chwilki ciszy to pamietajmy ze nie tylko nie bylo ich (tych w sejmie) na nia stac ale owczesny marszalek wrecz przeciw temu zaprotestowal. Zrobil to w stylu komuny z lat 60-tych. Przykre to tym bardziej ze pozniej robili to kilkakrotnie, ze wymienie tylko Bielicka.

Cieszę się z tej nagrody, choć również uważam, że Niemen powinien ją dostać dużo, dużo wcześniej.
Na pewno byłoby to dla Niego ważne wyróżnienie i docenienie Jego roli w popularyzacji poezji Norwida wśród młodzieży.
Ale cóż, lepiej późno, niż wcale.

To oczywiste ,że powinno się godnie uczcić śmierć zasłużonych Polaków. Tak też pożegnano ostatnio trenera Kazimierza Górskiego, wcześniej Hankę Bielicką : bez zbędnych proceduralnych korowodów -na wniosek zgłoszony marszałkowi posłowie wstają i po kilkunastu minutach siadają..
Tymczasem p.Borowski chciał, żeby procedował nad tym Konwent ..
Powód oczywisty : nie był mile postrzegany przez frakcję ówczesnego marszałka SejmuRP...

A co do Nagrody to szkoda , że Fundacja Norwidowska i sama Pani nie wychodzą z takimi dobrymi nowinami do ludzi, do prasy ogólnopolskiej, bo Kurier Lubelski jest zapewne ciekawą gazetą, ale ani do mnie, ani do szerokiego świata , w tym na Antypody raczej nie dociera...Prawda ?

...chyba przez kilkanascie minut zaden z naszych poslow za darmo by nie stal?

Ale co prawda to prawda, Pani M. jakos nie lubi sie dzielic zaslugami Jej S.P. malzonka. Szkoda...

...zapomnialem ze nie wszyscy sa z Lublina, chociaz Daszka do Kuriera dotarla choc Wielkopolanka

Markovitz nie był mile postrzegany przez frakcję ówczesnego marszałka SejmuRP...

No, chyba nie przez całą frakcję. Kiedyś widziałam w telewizji jednego z posłów owej frakcji z książką o Niemenie pod pachą (rzecz miała miejsce w Sejmie). Nie lubił, a czytał?

EwaNo, chyba nie przez całą frakcję. Kiedyś widziałam w telewizji jednego z posłów owej frakcji z książką o Niemenie pod pachą (rzecz miała miejsce w Sejmie). Nie lubił, a czytał?

Jednak była to niechęć programowa i wynikała z poparcia jakiego udzielał przeciwnikom politycznym owej opcji. Trochę głębiej badałem tę sprawę, a i w książce Tadeusza też coś o tym będzie (nadal drukuje się, drukuje).
**Bo oczywiście sympatie do twórczości Niemena były (po Jego śmierci) wyrażane przez polityków od lewicy do prawicy. Natomiast wspomniany marszałek Borowski przed dzienikarzami gubił się w dość mętnych wymówkach.

Ale co do zasady- dyrektywa towarzysza * z wydziału kultury KC PZPR: "nie będziemy lansować niemenków" w jakimś sensie była aktualna aż do końca (pisze o tym w "Monografii" Roman).

Dotarłem do protokołów z posiedzenia Sejmu i kilku wypowiedzi posła Zaremby i marszałka Borowskiego. Wyniki poszukiwań przekazałem w styczniu br. St.Cejrowskiemu (pełnomocnikowi w spr.książki Tadeusza).
**W końcu wszystko wyszło po myśli często powtarzanej za Norwidem przez Czesława :
"Cisza jest głosów zbieraniem"

Nie tylko w Sejmie RP jeszcze tych głosów za Niemenem nie u z b i e r a ł o się ...
Nikomu już nie chce się upominać o powtórkę programów archiwalnych na forum tvp Kultury

* -post edytowany: usunąłem omyłkowo podane nazwisko* pewnego towarzysza i przeredagowałem część oznaczoną jako : **.
25V/08VI2006-M-tz

Niemen dostał „norwidowski” medal, ja bym bardzo chciał otrzymać katalog wszystkich wierszy Norwida, które Niemen kiedykolwiek śpiewał, recytował lub cytował.
Chyba nie ma jak do tej pory żadnego tomiku norwidowskiej poezji ułożonego według niemenowego klucza. A szkoda. Zanim ktoś to zrobi za nas możemy to zrobić wspólnie na forum. Potem będzie można prywatnie wykonać taki zbiór, a przynajmniej włożyć zakładki między karty książek…Zadanie nie najłatwiejsze, gdyż nie wszystkie interpretacje Niemena zostały oficjalnie wydane.
Jednak robiąc taką listę wspólnymi siłami nie będziemy zbytnio narażeni na ewentualne pomyłki .
Co o tym myślicie ?

Zbiorę te tytuły, które wymieniono już w tym temacie :
1.PROMETHIDION,
2.WIELKOŚĆ,
3.PIELGRZYM,
4.MÓJ PSALM,
5.LAUR DOJRZAŁY,
6.PIEŚŃ OD ZIEMI NASZEJ,
7.MOJA OJCZYZNA,
8.CIEMNOŚĆ,
9.ZA PŁOTEM,

Zbieramy wszystkie utwory Norwida zaśpiewane przez p. Czesława? W takim razie należałoby doliczyć utwory z Idee Fixe, chociażby świetne "Sieroctwo"... Nie wiem czy dobrze rozumiem Twoje zamiary drogi szach'raju.

Apropos oceanu poezji, w której był zanurzony:

niedawno w szkole, omawiając tematykę starożytnej Grecji, przytoczyłem wiersz "Marmur biały". Jak bardzo załuję, że nie mogłem odtworzyć go klasie w wykonaniu Niemena! Liczę na to, że pod koniec roku będę miał jeszcze taką możliwość

Domin dodał :
10.SIEROCTWO,
11.MARMUR BIAŁY, ( to też i mój ulubiony...)

Dodam kilka utworów ,które zostały wydane na płytach:
-Bema pamięci żałobny rapsod
-Italiam,Italiam
-Aerumnarum plenus
-Jesień
-Zapytaj

To i ja dorzucę jeszcze kilka tytułów:
- Idącej kupić talerz Pani M.
- Marionetki
- Sariusz
- Larwa

wiem, że tu o tytuły chodzi, ale znalazłam wywiad z Niemenem właśnie o "jego norwidowskich tekstach", może się przyda

http://www.teatry.art.pl/!Rozmowy/cniemen.htm


PS.: nie wiem dlaczego cały link nie chce się podpiąć, ale wystarczy brakującą część skopiować i wkleić za "/"

Odbieglismy nieco od tematu zalozonego przez Markovitza... I przy okazji powstal katalog "niemenowego Norwida"! Wybor na pierwszy rzut oka wydaje sie przypadkowy, jakby chaotyczny... Ale istnieje klucz wedlug ktorego wybor ten ma sens... Czy ktos potrafilby ten klucz wskazac?

szach' rajWiemy wszyscy ( oprócz gasketa) doskonale, że Niemen do końca lubił i "wykonywał" Norwida. W wywiadzie dla stacji MTV sugerował nawet, że określenie poety: "późny wnuk [Norwida]" może w pewnym sensie odnosić się do niego...

Hmmm, zawsze myslalem, ze to sie do mnie odnosi...
Wiemy (takze gasket) ze lubil, ale piszac, ze przestal byc megafonem Norwida mialem na mysli glownie wydania plytowe. Cytat z artykulu polecanego przez migaweczke:

NiemenNigdy ich (spiewanych wierszy-g) nie liczyłem, ale praktycznie po "Niemen Aerolit" na każdym albumie nagrywałem Norwida, a "Id?e fixe" była całą płytą

Chodzilo prawdopodobnie o Enigmatic a nie Aerolit...
Wszystko jedno. Od jednej do drugiej jest okolo 10 lat. Od IdeeFixe do wywiadu jest 20 lat. I nie ukazalo sie nic. Braklo dla Norwida miejsca na niemenowych plytach... Z wlasnego doswiadczenia wiem, ze czas w pozniejszym wieku mija szybciej, coraz szybciej - ale to nie moze byc wytlumaczeniem!
A koncerty? Na jednych grywal Norwida na innych nie... Na tym z Sopotu, ktory juz kiedys wspominalem, nie pielil norwidowego zagonu...
Pytanie o Wojtka Mlynarskiego pozostalo bez odpowiedzi. Szkoda. Bez niego nie byloby tego wszystkiego.
pozdrowienia-gasket

gasketPytanie o Wojtka Mlynarskiego pozostalo bez odpowiedzi. Szkoda. Bez niego nie byloby tego wszystkiego.
pozdrowienia-gasket

Lenistwo przemawia przeze mnie, nie wiem jakie to pytanie, ale ocena zaistniałego faktu zwrócenia uwagi Niemenowi przez Młynarskiego na Bema pamięci pozostanie już chyba nierozstrzygnięta... bo gdzie to się odbyło - w autobusie czy za kulisami Opola? Choc dla mnie bardziej prawdopodobna jest wersja Młynarskiego...Pozostają nam zatem tylko domysły... wieczorkiem postaram się do skrzynki, której podam adres i hasło, wkleić wypowiedź na ten temat zarówno Niemena jak i Młynarskiego...

EdLenistwo przemawia przeze mnie, nie wiem jakie to pytanie

otoz, pytanie brzmialo:

gasketCzy to właśnie Wojciechowi Młynarskiemu zawdzięczamy Niemena-norwidologa?

gasketotoz, pytanie brzmialo:

gasketCzy to właśnie Wojciechowi Młynarskiemu zawdzięczamy Niemena-norwidologa?

Odpowiedź: wydaje mi się że tak, bo od niego się zaczęło... wklejać te fragmenty wypowiedzi Niemena i Młynarskiego??? Ocenilibyśmy okoliczności przebiegu tej historycznej rozmowy...

Edwklejać te fragmenty wypowiedzi Niemena i Młynarskiego???

oczywiscie, ze wklejac!!! Bylo to, jak widac, wydarzenie wazne...

http://poczta.interia.pl/?poczta

[email protected]

hasło: konkursniemen

Umieścilem wypowiedź Młynarskiego... wypowiedż Niemena jest w książeczce dołączonej do boxu I

Gdy pojawi się okno poczty, należy wpisać
nazwę konta czyli
konkursniemen @ interia.pl

i hasło: konkursniemen

Pora na kolejne podsumowanie tekstów Norwida wykonywanych przez Niemena. Na końcu listy dodałem kilka następnych tytułów. A więc mamy już :
1. Promethidion,
2. Wielkość,
3. Pielgrzym,
4. Mój psalm,
5. Laur dojrzały,
6. Pieśń od ziemi naszej,
7. Moja Ojczyzna,
8. Ciemność,
9. Za płotem,
10. Sieroctwo,
11. Marmur biały,
12. Bema pamięci żałobny rapsod,
13. Italiam,Italiam,
14. Aerumnarum plenum,
15. Jesień,
16. Zapytaj,
17. Idącej kupić talerz Pani M.,
18. Marionetki,
19. Sariusz,
20. Larwa,
21. Daj mi wstążkę błękitną,
22. Moja piosnka,
23. Miłość,
24. Rzecz o wolności słowa (np. fragment :"Przyszła nareszcie chwila ciszy uroczystej..."),
25. Do Najświętszej Marii Panny. Litania (fragment : " Czy prawda, że się Prawda urodziła i , że Stworzyciel stawa się stworzeniem ?..."),
26. Czy ten ptak kala gniazdo, co je kala,
27. Vanitas,
28. Posiedzenie (fraszka)
Co jeszcze ?

Wielkie dzięki dla Andrzeja Mroza za "religijne" sugestie dotyczące moich poszukiwań tekstów Norwida wykonywanych przez Niemena !
Dzięki temu mogłem uzupełnić powyższą listę o dwie kolejne pozycje.

Ewentualnie można dodać motto z "Spodchmurykapelusza" :
"Autorstwa - pojęcie i Wulgaryzacji, Bez różnicy zmięszane, to - wagon na stacji, Karmny wodą i ogniem, co wzajemnie pryszczą: Zżyma się, aż źrenice mu czerwono błyszczą. <Gdzież nie pójdzie??!> - tłum woła... Ani na cal dalej, Tylko pokąd mu drogę ręką wyrównali! " -
- Cyprian Norwid - ale z jakiego wiersza ?

szach' raj
"Autorstwa - pojęcie i Wulgaryzacji, Bez różnicy zmięszane, to - wagon na stacji, Karmny wodą i ogniem, co wzajemnie pryszczą: Zżyma się, aż źrenice mu czerwono błyszczą. <Gdzież nie pójdzie??!> - tłum woła... Ani na cal dalej, Tylko pokąd mu drogę ręką wyrównali! " -

- Cyprian Norwid - ale z jakiego wiersza ?

.. z poematu "Rzecz o wolności słowa" , strofa XI

Oki, dzieki ! A więc to już mamy.

Do "Vanitas".. też zrobił podkład w studio NAE.

Dopisałem. Dzięki. A poniżej "Chełpliwość" w całości:



Vanitas


Francuzom minister-oświecenia,
Że są najmędrsi, co rok glosi;
Anglik nie mniej sam się się ocenia,
Choć Włoch porównań nie znosi! -

Żydzi jako wśród sosen cedry
Celnymi są - ale Niemcowi
Wykłada to doktór z katedry,
Co zwietrzył i Moskal nim się dowié!

Grek ma więcej świetnych w dziejach kart
Niż łez... w mogile -
U Polaka tyle Węgrów wart,
Tyle!... co Termopile...

Temu gwoli Chińczyk się być mniema
Za utwierdzonego w środku globu;
I sposobu wyraźnie na to nie ma,
I wyraźnie nie ma już sposobu

Rozeznać, co? prawdą, co? zwyczajem,
Pókąd zdania nie będą nieco szczersze -
I przestaną pomiatać się nawzajem
Wszystkie ludy - nad wszystkie... pierwsze!




Cyprian Kamil Norwid

Kolejny przyczynek :

" POSIEDZENIE "
(FRASZKA)




"Z ogromnej sali wyniesiono śmiecie

I kurz otarto z krzeseł - weszli męże

I siedli z szmerem, jak w pochwy oręże,

I ogłosili... cóż?... że są w komplecie!!

- I siedzą... siedzą... aż tam gdzieś na świecie

Wariat wynajdzie parę, a artysta

Podrzędny - promień słoneczny utrwali,

A nieuczony jakiś tam dentysta

Od wszech boleści człowieka ocali...

A Akademie milczą... lecz w komplecie. "

Niemen recytował ten wiersz Norwida w 1975 roku, w programie "100 pytań do..."

Dzięki nieocenionej pracy Tadeusz Sklińskiego można uzupełnić norwidowską listę o następny utwór :


" SIŁA ICH
FRASZKA

Ogromne wojska, bitne generały,
Policje - tajne, widne i dwu-płciowe –
Przeciwko komuż tak się pojednały? –
Przeciwko kilku myślom... co nie nowe!..."

Oba utwory Niemen wykonywał na jednym z ostatnich koncertów w zyciu, w warszawskim Teatrze Polskim, 29 września 2001 roku.
Prezentował tam również kolejny fragment "Rzeczy o wolności słowa" , zaczynający się od słów : " Patrz ,gdzie zawisło ? Słowo...". Niestety, nie wiem ,w którym momencie zakończył wykonywanie tego utworu.
Proszę więc o pomoc.

Praca nad zebraniem w jednym komputerowym pliku całosci norwidowskiej poezji prezentowanej przez Niemena dobiega więc końca.
Obecnie lista wygląda następująco :

1. Promethidion (dłuższe fragmenty),
2. Wielkość,
3. Pielgrzym,
4. Mój psalm,
5. Laur dojrzały,
6. Pieśń od ziemi naszej,
7. Moja Ojczyzna,
8. Ciemność,
9. Za płotem,
10. Sieroctwo,
11. Marmur biały,
12. Bema pamięci żałobny rapsod,
13. Italiam,Italiam,
14. Aerumnarum plenum,
15. Jesień,
16. Zapytaj,
17. Idącej kupić talerz Pani M.,
18. Marionetki,
19. Sariusz,
20. Larwa,
21. Daj mi wstążkę błękitną,
22. Moja piosnka,
23. Miłość (fraszka),
24. Rzecz o wolności słowa (3 dłuższe fragmenty),
25. Do Najświętszej Marii Panny. Litania (fragment : " Czy prawda, że się Prawda urodziła i , że Stworzyciel stawa się stworzeniem ?..."),
26. Czy ten ptak kala gniazdo, co je kala,
27. Vanitas,
28. Posiedzenie (fraszka),
29. Siła Ich (fraszka),
30. Kleopatra i Cezar (fragment),
31. Sen,
32. Post Scriptum,
33. Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie,
34. Fulminant. Rapsod (fragment)

Przeogromna wiedza Eda pozwoliła mi dotrzeć do właściwego fragmentu z wcześniej sugerowanego poematu "Rzecz o wolności słowa".
Proszę zwrócić uwagę na fakt, że było to wykonywane na kilka dni po tragedii z 11 września 2001 roku....

RZECZ O WOLNOŚCI SŁOWA

VIII ( „ Patrz ,gdzie zawisło ? Słowo…” )


(…)
Patrz, gdzie zawisło? S ł o w o...
D w a s t ro n n i c t w a zbrojne,
Dwoma obozy stojąc, znają j e d e n... wojnę!
Ci i tamci wołają O n i a s a proroka,
By śród których stanąwszy wziął klątwę z obłoka
I cisnął na przeciwnych – – zatrzymał się starzec,
Pojrzał – przykląkł, i na raz odgadnął co? ma rzec:
„O! Wszechprzytomny (mówiąc) ponieważ: z tej strony
Są męże Twoi, z tamtej – Twój lud uzbrojony,
By krwawił rzecz, w rozdarciach jałowych i długich,
Błagam Cię! n i e w y s ł u c h a j n i j e d n y c h, n i d r u g i c h...”
* * * * * * * * * * * * * * * * * *
Tu – przemilkł. A pocisków grad z d w ó c h-s t ro n uderzył
I oblicze mu strzaskał, iż go me uśmierzył!

Cytatem z Norwida Niemen nawiązał do wydarzeń z 11 Września także w poetyckim felietonie (Teraz Rock, 10.2001) :

"Ludzie nie tylko źli są, iż złość ich porywa:
Są źli ludzie, jak zły jest albo dobry marmur -
źli, bo gatunku złego... Liścia dotąd jeszcze
Ni zaradczego płynu w tym względzie nie znamy!"

- Pod jakim tytułem ukryty jest powyższy cytat ?

Dzięki podpowiedzi Markovitza mogę kontynuować mój monolog.
Otóż wyżej zacytowany fragment pochodzi z aktu trzeciego dramatu Kleopatra i Cezar.

szach' rajNo to chyba trochę nie taka kolejność powinna tu być.
Nie słyszałem wcześniej o tej fundacji, ale jeżeli istnieje już 14 lat i dopiero teraz zauważyli związek Niemena z Norwidem...
Nie wystawia to im dobrego świadectwa.

,,,,,,,,,KULejąca fundacja , zatem szachraj zrealizował zamysł Markovitza w postaci?Niemen czyta Norwida,czyż nie?

stan.i.slaw N.AE.,,,,,,,,,KULejąca fundacja , zatem szachraj zrealizował zamysł Markovitza w postaci?Niemen czyta Norwida,czyż nie?

He, he, KULejaca - ale istniejaca!

Tak, szachraj zrealizowal... Ale "jezeli istnieje juz 14 lat (chyba wiecej; ile lat istniejesz juz szach'raju?) i dopiero teraz zauwazyl zwiazek Niemena z Norwidem... Nie wystawia to mu dobrego swiadectwa." Koniec cytatu... szach'raja.

W prezentowanym już przeze mnie utworze Norwida „Vanitas” jest taki fragment :
"Grek ma więcej świetnych w dziejach kart
niż łez w mogile-
u Polaka tyle Węgrów wart
Tyle!...co -Termopile"
Jako że wiersz zajmuje się przede wszystkim kąśliwą charakterystyką (wadami) co ważniejszych narodów świata, można by sądzić, iż wers : „Polaków tyle Węgrów wart” jest jakowymś porównaniem „dwóch bratanków” .
Oczywiście, nic z tych rzeczy. Chodzi tu o jedną z ciekawszych bitew Powstania Styczniowego (przypomę, że Norwid był osobiście zaangażowany w tą rewolucję), która odbyła się w okolicy miejscowości Węgrów (1863 r), między Warszawą, a Siedlcami.
Niewyszkoleni, będący w mniejszości powstańcy pokonali w nierównej walce wojska rosyjskie. Porównanie z Termopilami wynikało też z ukształtowania terenu, na którym odbyła się bitwa – Polacy w dolinie, zaborca z 2ch stron na wzgórzach.
O tym bohaterskim starciu kosynierów wiersze pisali również : Maria Konopnicka i August Barbier.
Rozczarowanym tą interpretacją dedykuję cały wiersz w języku…Madziarów :
Cyprian Norwid

Vanitas (vers)

A franciákkal évente tudatja
miniszterük: ők a legokosabbak;
ennél alább már az angol sem adja,
és sehol sincsen párja az olasznak.

A zsidók, mint fenyők között remek
cédrusok; fölmegy a pulpitusra
a doktor, és hallgatják németek,
amit még nem tud, de már sejt a muszka!

A görög múltnak több a dicső lapja,
mint könny sírhant alatt —
s a lengyelnek az a wegrówi napja thermopylei áldozat!...

Ezért van, hogy a kínai magát
a földkerekség közepének véli;
és nincsen arra semilyen szabály,
és egyáltalán nincs mód megítélni

mi a tévhit? és mi az igazság?
míg önzésük szűk köréből kilépve
nem nézik le majd kölcsönösen egymást
a más népeknél felsőbbrendű népek!

Gömöri György fordítása

Kiedyś bardzo podobał mi się język węgierski, zwłaszcza w czasach, gdy grali u nas Omega i Locomotiv.
Nawet próbowałam się uczyć tego języka, ale okazał się dla mnie za trudny.
W każdym razie Norwida po węgiersku jeszcze nigdy nie czytałam. Teraz mam okazję.

Ale to musi brzmieć...Ewo, przeczytaj głośno !
Jestem gotowy. Komputerowe głośniki nastawione na full...

Brzmi całkiem fajnie. Słyszałeś?

Zajefajne !
Dzięki
Teraz nie zasnę...

szach' rajW prezentowanym już przeze mnie utworze Norwida „Vanitas” (...)

Jako że wiersz zajmuje się przede wszystkim (...)

Bardzo sie ciesze szach'raju ze wyjasniasz takie rzeczy. Nie zawsze te wyjasnienia znajduja sie w wydaniach ksiazkowych. A juz prawie nigdy w internetowych prezentacjach wierszy. Pamietajmy zatem o tym ze nieraz warto nieco poszperac.
Tak samo we fraszce "Posiedzenie", Norwid pisze o konkretnych osobach, odkryciach i wynalazkach, a nie "jakis tam" jak by to mozna pochopnie zrozumiec.

( a artysta

Podrzędny - promień słoneczny utrwali,

A nieuczony jakiś tam dentysta )

Mamy już całkiem długą listę niemenowskich interpretacji poezji Norwida :

1. Promethidion,
2. Wielkość,
3. Pielgrzym,
4. Mój psalm,
5. Laur dojrzały,
6. Pieśń od ziemi naszej,
7. Moja Ojczyzna,
8. Ciemność,
9. Za płotem,
10. Sieroctwo,
11. Marmur biały,
12. Bema pamięci żałobny rapsod,
13. Italiam, Italiam,
14. Aerumnarum plenus,
15. Jesień,
16. Zapytaj,
17. Idącej kupić talerz Pani M.,
18. Marionetki,
19. Sariusz,
20. Larwa,
21. Daj mi wstążkę błękitną,
22. Moja piosnka [II],
23. Miłość,
24. Rzecz o wolności słowa (np. fragment :"Przyszła nareszcie chwila ciszy uroczystej..."),
25. Do Najświętszej Marii Panny. Litania (fragment : "Czy prawda, że się Prawda urodziła i że Stworzyciel stawa się stworzeniem ?..."),
26. Czy ten ptak kala gniazdo, co je kala,
27. Vanitas,
28. Posiedzenie (fraszka)

No właśnie - czy w ogóle było coś jeszcze ?
A jeżeli było, to czy został jakiś ślad po artystycznej interpretacji ?

Gdy się nad tym zastanawiałem, przypomniałem sobie usłyszaną w radio opowieść Janusza Yaniny Iwańskiego, że kiedy on sam miał zaśpiewać poezję Norwida, to zadzwonił najpierw do Niemena, aby zapytać :

- Czesław, czy przypadkiem już z tym wierszem (tu padł tytuł) czegoś nie zrobiłeś ?

Nie da się ukryć że pytanie było podszyte wcale słusznym cykorem

Po chwili namysłu padła zachęcająca do własnych interpretacji odpowiedź :

- Zrobilem, ale jeszcze nie nagralem.

U mnie na liście są obecnie 33 utwory Norwida, które przynajmnie we fragmencie wykorzystywał Niemen. Proszę zajrzeć uważnie na poprzednią stronę. Wyminione są tam równiez fragmenty pełniące np rolę motta przy innych kompozycjach, chocby fragment "Post Scriptum" (motto do "Co myśli Pnan Cogito o piekle, i wystawy Arsenał'88), albo utwory, które zainspirowały Niemena do twórczości własnej, np norwidowski "Sen", jako przyczynek do napisania "Snu końca i poczatku" itp. Wszystko to było w formie ustnej, bądz pisemnej wygłaszane publicznie przez Niemena i związane jest z artystyczną działalnością naszego twórcy. Takie na wstępie zrobiłem sobie założenie, o czym kiedyś już pisałem. Oczywiście, kazdy może mieć inne, własne.
PS - wszystkie wymienione utwory, lub też ich własciwe fragmenty są zaprezentowane w temacie :"Niemen czyta Norwida"

Szach' rajU mnie na liście są obecnie 33 utwory Norwida, które przynajmnie we fragmencie wykorzystywał Niemen.

Na mojej liście jest już 35, ale tutaj uwzględniam tylko te 26 i 1/2 * z Twojej pierwszej listy

Wykonania "Vanitas" nie znam, ale ze względu na opowieść Yanniny uważam, że dobrze iż i taki tajemniczy utwór tu się znalazł


* ta 1/2 to fraszka "Czy ten ptak ..", która aczkolwiek stanowiła motto jednego z najwaznieszych programów koncertowych Niemena, to jednak w całości chyba nigdy na estradzie nie była przywoływana .
A szkoda, bo jest b.krótka

Wspomiana fraszka była prezentowana podczas koncertów w dekadzie lat 80 tych. Oczywiście, jak wiele innych, tylko we fragmencie. Dokładnie w jakiej formie - wszystko powinno być w "Niemen czyta Norwida". Jeśli chodzi o ten konkretny utwór to przypomnę , wygląda to tak :

CZY TEN PTAK KALA GNIAZDO,
CO JE KALA

(fragment)

Nie ten ptak swoje gniazdo kala, co je kala

Tylko ten , co o tym mówić nie pozwala .

( … )
[W Norwidowskim oryginale myśl ta przyjęła formę pytania : „Czy ten ptak gniazdo kala, co je kala / Czy ten, co o tym mówić nie pozwala ?” ]

Proszę się podzielić wiedzą na temat braków z mojej listy (apelowałem o pomoc już dawno temu) plus ew. uzasadnienie, a na pewno uzupełnię i listę i "esej". Co jakiś czas i tak z podobnych powodów muszę je aktualizować.
Utwór "Vanitas" Niemen recytował (w całości) podczas koncertu "Pieśń od Ziemi naszej", 29.09.2001. Jeżeli nie dysponowałem bezspornymi dowodami to nie umieszczałem danego utworu w moim zbiorku, albo wyraźnie zanaczałem, że nie jestem czegoś pewny. Co do tych 33 "kawałków" z listy - pewność mam.

VANITAS
Francuzom minister-oświecenia,
Że są najmędrsi, co rok głosi;
Anglik nie mniej sam się się ocenia,
Choć Włoch porównania nie znosi! -

Żydzi jako wśród sosen cedry
Celnymi są - ale Niemcowi
Wykłada to doktór z katedry,
Co zwietrzył i Moskal nim się dowié!

Grek ma więcej świetnych w dziejach kart
Niż łez... w mogile -
U Polaka tyle Węgrów wart,
Tyle!... co Termopile...

Temu gwoli Chińczyk się być mniema
Za utwierdzonego w środku globu;
I sposobu wyraźnie nie ma na to,
I wyraźnie nie ma już sposobu

Rozeznać, co? prawdą, co? zwyczajem,
Pókąd zdania nie będą nieco szczersze -
I przestaną się pomiatać nawzajem
Wszystkie ludy - nad wszystkie... pierwsze!

[U Norwida wers 15 ty kończy się słowami : „nie ma”. Natomiast : „na to” poprzedza to wyrażenie]

Odnalazłem kolejną, 34-tą ozdobną "roślinkę" w ogrodzie Pana Cypriana. Jest to fragment poematu :"Fulminant. Rapsod". Napisany został w pamietnym, 1863 roku...Przypomnę, że Norwid bardzo aktywnie wspierał styczniową rewoltę....
Wspomniany fragment Niemen wykorzystał jako motto własnego wiersza :" Schizopole", który napisał 19. 11. 1995 r , a następnie opublikował w miesięczniku "Tylko Rock".

Fulminant. Rapsod

(fragment)

XII

(…)
…serce ludzkie stawa się pomału

C z a s ó w wahadłem, już nie w i e c z n y m listem –

Kazuistyczne i bez Ideału,

Jak historyczno-polityczny system;

Że żołnierz jest już zakonnikiem-szału

W dnie ostateczną obwołane trąbą,

Gdy prozy-zbytek tłustej iść nie może,

A k ł a m s t w a-d e m o n spada hekatombą...

I to – nazywa się H i s t o r i a ?... Boże! –

[Porównując cytat z dostępnym mi oryginałem zauważyłem, że w 3 wersie Niemen zamienił spójnik "a" na "i".]

Nieźle, Szach'raju. Twoje poszukiwania przynoszą efekty.

Ciekawe, czy kiedyś uda się zamknąć tę listę?

Rozsądnie na to patrząc myślę, że taka lista nigdy do końca zamknięta nie będzie. Pracuję nad tym sam, ale nawet gdyby poszukiwaniami zajmowało się całe forum to i tak pewności mieć nie można....
Pozostaje małymi kroczkami zbliżać się do prawdy.
"Gonić króliczka " - to całkiem przyjemne zajęcie... a, że dodatkowo dzieje się to w barwnym i ciągle kwitnącym ogrodzie norwidowej poezji....
Wiosna za oknem, więc zachęcam wszystkich !

Ostatnio bylo troche dyskusji wokol pewnego utworu. A jako, ze jest on na liscie, pozwole sobie go tu umieścic:



SEN

I

Miałem sen, nie wiem, o ile bezsenny?

*

Na placu bitwy dwóch ludzi leżało,
Każdy w postawie martwej, lecz odmiennéj:
Ten, co od W s c h o d u, w ziemie wpoił ciało,
Lecz twarz ku niebu mając odwróconą,
Kiedy nań patrzył, wciąż ci się zdawało,
Że żyła... tylko była wyprzedzoną
Przez siebie samą... i tak wciąż był bladszy
On mąż, obliczem całym w niebo wryty,
Jak gdy się człowiek za-kocha, za-patrzy
I za-przepaści się w coś... w twarz kobiéty,
W myśl, w niedościgłość jaką, w koniec wieczny,
W rzecz, co gwiazd tyle ma, ile łuk mleczny!
- Ten mąż plecami w ziemie się zapadał,
Gdy pierś i czoło w niebo promieniły;
I zdało ci się, że niebo spowiadał
Albo rozgrzeszyć ziemi nie miał siły,
Albo z obiema przestworami temi
Walczył... aż rękę wzniósłszy do drugiego,
Ku Z a c h o d o w i placu leżącego,
Ostatnim głosu tchem zawołał: "Z i e m i!"

II

Człek od Z a c h o d u w innej legł postawie:
On skroń zwróconą miał ku młodej trawie,
Co rozściela się pod jego rany
Jakoby księga w aksamit oprawna,
I był jak człowiek w pismo zaczytany
Treści, co na wskroś wielka lub zabawna...
- W sposób, iż atom śledząc po atomie,
Coraz mniej jego widziałeś oblicze.
Jeśli to Dante był, to niebo w tomie
Książki - a w mózgu swym miał Beatriczę,
Za-przepaściając się coraz głębiéj,
Tak... że aż zadrżał on - czy pod nim gleba -
I tchnieniem, które śmierć na ustach ziębi,
Krzyknął ku temu, co na W s c h o d z i e: "N i e b a!"

III

Po tych dwóch krzykach - cisza była wielka,
Ale poległych mężów nie widziałem,
I nie wiem, czy się zbudziłem, czy wstałem...
W usta mi tylko zaciekła kropelka
Słona... jak słone łzy bywają człeka,
Co płakać może... lub pewno czeka...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Więc to nie była łza...

1856, kwietnia

C.K. Norwid

Natomiast fragment, który zainspirował Niemena nie od dziś znajduje się w topicu :
"Niemen czyta Norwida". Jest tam też informacja o powiązaniach utworu "Sen końca i początku" z wierszem "Sen".
Pamiętajmy o wyszukiwarce !

Pomyślcie, jak silna determinacja musiała towarzyszyć Cz.Niemenowi, gdy koncertował z rockowym składem i nagrywał płyty dla CGD i CBS, a jako teksty śpiewał do swych kompozycji wbrew radom menażerów norwidowy Rapsod. Albo Pielgrzyma...
A przecież głównym adresatem Jego zagranicznych płyt i koncertów była kontestująca rzeczywistość, młoda publiczność Niemiec, Belgii, Holandii, Włoch, Anglii i USA.

Czy to nie był krok w stylu kamikadze , aby wyjść do tej młodzieży z wierszami XIX w. poety polskiego romantyzmu

Markovitz
Czy to nie był krok w stylu kamikadze , aby wyjść do tej młodzieży z wierszami XIX w. poety polskiego romantyzmu

No właśnie, chyba jednak źle się stało, że Niemen, wbrew radom doświadczonych menagerów, za wszelką cenę chciał przeforsować swoje zdanie i wyjść do zagranicznej młodzieży z tymi, dosyć trudnymi poetyckimi tekstami.
Myślę, że był to trochę samobójczy krok, bo, mimo, że utwory te podobały się na koncertach, to płyty jednak nie sprzedały się tak dobrze i nie zyskał większej popularności na zagranicznych rynkach.
Na pewno było lekkie rozczarowanie, ale z drugiej strony miał satysfakcję, że się nie "sprzedał" i pozostał wierny temu co robi i w co wierzy.

Dziwi mnie tylko, że utwory z pierwszej strony płyty „Mourner’s Rhapsody”, napisane specjalnie pod amerykański rynek, nie zyskały większej popularności w tamtejszych rozgłośniach. Też były za trudne, za mało przebojowe, czy po prostu za mało je lansowano?

Myślę, że wypowiedzi Michała Urbaniaka, Urszuli Dudziak i Johna Abercrombie w filmie E.Szpakowskiego przynoszą częściową odpowiedź na pytanie postawione przez Ewę...

Norwid też nie zrobił wielkiej kariery w Stanach Zjednoczonych, choć znakomicie zapowiadał się tam jako .. rysownik.

No właśnie - na przełomie kwietnia i maja 2008 roku zapowiedziano w Warszawie wystawę prac plastycznych ze zbiorów Biblioteki Narodowej zatytułowaną :
HERBERT - NORWID

Komentarz do ostatnio wydanego albumu z utworami Niemena do wierszy Norwida napisał dr Piotr Chlebowski kierujący pracami Instytutu Badań nad Twórczością Cypriana Norwida na lubelskim KUL-u.

Natrafiłem na wywiad z panem P.Chlebowskim na stronie Naszego Dziennika, w którym mówi on o problemach związanych z głównym zadaniem tej placówki.

Mam przyjemność poinformować miłośników poezji Cypriana Norwida i miłośników muzyki Czesława Niemena, że moje ulubione rozgłośnie wreszcie otwierają się na słuchaczy i udostępniają swe przebogate archiwa.
Po prostu Radia Wolności -> Szukając wpiszcie tylko: "NIEMEN".

Zanim na drodze do poznania arcyciekawych śladów kultury narodowej opadnie szlaban, można posłuchać wywiadu jakiego udzielił Artysta dziennikarce RFI po koncercie w Kościele Polskim w Paryżu jesienią 2001.

O tym ostatnim pobycie w stolicy Francji Niemen opowiadał później red. Kaczkowskiemu przy okazji trójkowej audycji przed premierą albumu spodchmurykapelusza.

Norwid pisał piękne wiersze, trudne. Do niektórych Niemen zrobił muzykę. Przyznam, że czytam TYLKO poezję Norwida (inna nie jest do zniesienia, w szczególności Mickiewicz) i też komponuję skromną muzykę do niej (opracowałem muzykę do wierszy "Tymczasem", "Pieśń od ziemi naszej" i "Rozebrana"). Często w swoich wierszach cytuję Norwida. Pozwoliłem sobie jeden krótki wiersz "Manieryzm" rozbudować. Oto on:

Teraźniejszość (Manieryzm oII)

Zatopion w ambicjach pływał bez – talentu,
Nie wstrzymała chęci ni „żelazna krata”:
Nie wypłynął z myśli pięknych chmur odmętu,
Więc „ku rusztowaniu skoczył akrobata.
Patrz, jak mu w stawach kość się z kością strzyże,
Aż brzękły… zadrżał… i nie zlata!
- Cierpiał, co któryś z ciągniętych na krzyże,
Lecz – dla zdziwnienia, nie zbawienia świata!”

SB. Pisałem zachwycony jakże współczesnym cytatem z wiersza „Manieryzm” 21.01.21012 (też z Niemenem).

Jak oceniacie? Nadaje się to do czytania?

Teraz może coś z cytatem: (jeden z krótszych)

Kapusta

Nie zrobię - jak ty - ballady
Wielostronicowej.
Czemu? By się sprzeciwić dwu słowom,
"Co nie nowe"!

Cytat "co nie nowe", w płeni brzmiałby "Potężne wojska, bitne generały,/ policje widne i dwu - płciowe./ Przeciwko czemu tak się pojednały?/ Przeciwko dwu myślom, co nie nowe" (to cały wiersz, zapomniałem tytułu). Dwa słowa dla tego, bo ADAM MICKIEWICZ - nie nowe, cenione, znane. On właśnie jest adresatem wiersza. A tytuł? Ponieważ Norwid nazywał patriotyzm Mickiewiczowski "kapuścianym". Sprawa gładka.

Nie mam nic przeciwko parafrazom, bo wielka poezja powinna być obecna i w naszej epoce, ale co do kontynuacji stylu, a zwłaszcza prób jego naśladowania poprzez archaiczną składnię, neologizmy itp. - zgłaszam wątpliwości. Chyba nie tędy droga Minimoogu...
Wrażliwość na słowo, na człowieka zaplatanego w dziejowe mechanizmy, głęboka wiara w sprawiedliwy osąd dziejów- to są wyróżniki poezji Norwida a nie tylko zawiły styl. Czesław Juliusz Niemen Wydrzycki o tym wiedział nagrywając zarówno album "Idee fixe" z wierszami Pana Cypriana, jak i pisząc własne teksty luźno inspirowane tematami z Norwida. I jeszcze na koniec coś o fraszce...

-Minimoogu, w oryginale nie "potężne", lecz "Ogromne wojska, bitne generały..." i dalej:

Cyprian Norwid Policje - tajne, widne i dwu-płciowe -

Przeciwko komuż tak się pojednały?

- Przeciwko kilku myślom... co nienowe!

To fraszka "Siła ich". Zgodzicie się, że przesłanie pasuje także do sprzysiężenia ACTA..?

Nie mam wątpliwości, że gdyby Cyprian Kamil Ksawery Gerard Walenty Norwid był twórcą współczesnym, to z całych sił wspierałby niezależny kanał wymiany myśli, jakim jest sieć internetowa.

Markovitzu! Masz rację - popełniłem wiele błędów przy przepisywaniu z głowy fraszki "Siła ich", ale niech to będzie mi wybaczone.

Norwid - jak zwykle współczesny...

Użycie archaicznej mowy jest normalne w mojej poezji (bez samozachwytów) i nie są to tylko "przedłużenia" Norwida, ale też zupełnie odzowne, bez cytatów. Poza tym uważam, Markovitzu, że poezja ta (Norwida) jest najpiękniejsza w świecie, a sądzę, że nie zabronione jest czerpanie instpiracyj z Norwida.

O niespodziance, jaką przygotował NBP dowiedziałem się od kolekcjonera Pawła- admina polskiego forum Beatlesów.

Niech zatem w nagrodę fanom Wielkiej Czwórki zagra na Stadionie Narodowym sam sir McCartney! A co tam!

Jak się ma rzecz z numizmatami..? Otóż nasz narodowy bank emisyjny już niebawem, bo w dniu 8 kwietnia wprowadzi do obiegu monety z wizerunkiem Cypriana Norwida, a to z okazji przypadającej (23 maja) 130 rocznicy śmierci Poety.

Ciekawe, że nasz Pieśniarz (zanim został zastrzeżony jako znak towarowy) trafił na monety przed swym ulubionym Poetą- wiednikiem (dorobek twórczy od dawna w domenie publicznej); patrz => Niemen na monetach (4 ściany świata).

Spodziewać się można monet o nominałach: 2 zł, 10 zł i 200 złotych, przy czym dwuzłotówka wykonana będzie ze stopu Nordic Gold, srebrna "dycha" będzie miała hologram 3D, a na awersie dwustuzłotówki pojawi się C.N. jako PIELGRZYM*.

Oto jak pięknie prezentuje się strona narodowa monety o nominale 200 PLN- z portalu NBP:



Więcej informacji na stronie => Narodowego Banku Polskiego

Trochę mi żal, że w żadnym z projektów "gdzieś na okopach historii" nie pojawił się SARIUSZ*...

Na szczęście na monetach nie pojawi się też LARWA* ze sławetnym: "tylko - "pieniędzy!..."

**************************************************************************

Uzupełnię swój wpis o post scriptum, do którego zainspirował mnie wers "Lauru dojrzałego" o ciszy i rzucanych w urnę gałkach... Otóż często spotykam się z wyrażanym przez fanów Niemena przekonaniem, że największy wpływ na życie i twórczość Czesława - aż do końca - wywierała twórczość Norwida. Moim zdaniem- niekoniecznie tak było...

Istotnie- nasz Artysta ( ) przez wiele lat zapowiadał w wywiadach multimedialny koncert poświęcony temu Poecie. Ale oto zupełnie niezależnie na pomysł takiego spektaklu wpadł inny miłośnik poezji Pana Cypriana - Stan Borys. Pod koniec lat 80. bez szumnych zapowiedzi zaprezentował dobrze przyjęty przez Polonię amerykańską spektakl: "Piszę pamiętnik artysty- hańba temu, kto o tym źle myśli!". Przygotowane na tę okoliczność recytacje i interpretacje muzyczne zostały wydane w 2010r. przez Polskie Radio na płycie "Wiersze C.K.Norwida" kończącej się deklamacją Stana Borysa:

"Klaskaniem mając obrzękłe prawice, znudzony pieśnią, lud wołał o czyny, wzdychały jeszcze dorodne wawrzyny"

Tu przypomnę, że wiele naszych dyskusji forumowych dotyczyło niewydanych na płytach projektów Niemena.
Może jednak warto przewartościować dotychczasowe przekonania odpowiadając sobie na pytania:

Co nowego i ważnego stworzył Czesław Niemen w latach 1993- 2003..?

Czy cztery nowe kompozycje (do własnych tekstów) zamieszczone na płycie, gdzie Niemen chmurzy się pod kapeluszem i motto z Norwida wystarczą, aby mówić o dziedzictwie "późnego Wnuka"..?

Czy możemy mówić o multimedialnym artyście w sytuacji, gdy dorobek twórczy Jego ostatnich 20 lat życia stanowią tylko dwa albumy CD..? Gdzie są zapowiadane przez Niemena płyty audiowizualne, gdzie grafiki komputerowe, gdzie tomik Jego wierszy, gdzie dzienniki, których fragmenty publikował w "TR", no gdzie ..?

W 2010r. znakomity rockowy album z interpretacjami Norwida zaprezentował publiczności Andrzej Dziubek (Nebb) z formacją De Press (konsultantem był Roman Radoszewski). Dziubek jeszcze jako kilkunastoletni chłopiec uciekł pod koniec lat 70 do Norwegii, gdzie studiował na Akademii Sztuk Pięknych i zakładał kolejne undergroundowe zespoły. Echa fascynacji jego muzyką można odnaleźć m.in. w twórczości pionierów naszej "nowej fali".

Bezkompromisowy lider De Press - jak przystało na niezłomnego górala- przez wiele lat gitarą, ciupagą i spawaniem beczki (to stały rekwizyt sceniczny Dziubka) mocował się z totalitaryzmem, cenzurą i niezrozumieniem. Popularność przyniosły mu hity na kanwie góralskiej muzyki ludowej "Bo jo Cię kochom", "Potargano chałupa" i "Elektryczny baca".
W roku 2009 zespół De Press był gwiazdą festiwalu Eko Union of Rock (obecna nazwa => SEVEN Festival) na Mazurach.

Program norwidowski, który obok projektu "Myśmy rebelianci" (o Żołnierzach niezłomnych) jest - jak dotąd- najważniejszym dokonaniem zespołu Andrzeja Dziubka. Przekaz Norwida podany jest wyraziście w mocnych, rockowych ramach z nośnymi riffami, bez silenia się na jakąś awangardowość, ale i bez minoderii. Płyta zdobyła już serca wielu słuchaczy- bez szumnych zapowiedzi i bez korporacyjnej kampanii reklamowej ...

"Pieśni od ziemi naszej" i innych koncertowych interpretacji Niemena zapewne nigdy nie usłyszymy z oficjalnej płyty. "Tymczasem pokolenia przechodzą..."


* Linki do wierszy kierują do zbiorów Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej- Literat.ug.edu.pl

edit 26 III 2013

Mi osobiście się ta płyta nie bardzo podoba. Trochę mi styl DePressu nie pasuje do Norwida. Głos trochę za mało wyraża (chociaż w przypadku "Myśmy rebelianci" jest trafion w 10-tkę). Ale, to tylko moje zdanie, nikomu go nie narzucam.

Link do wywiadu przeprowadzonego przez dziennikarkę radia RFI Annę Rzerzycką tuż po koncercie Niemena w kościele polskim w Paryżu (2001) => NINATEKA

Szkoda, że projekt multimedialnej wystawy już się nie ziści.

A może jednak... kiedyś zobaczycie ... Artystę z hologramu..?

Śpiewającego wiersze...

P.S. Pierwsze strofy Pieśni od ziemi naszej usłyszałem w marcu 1989r.- w Bydgoszczy

Za to ziścił się pomysł prelekcji multimedialnej.

(...)W poniedziałek, 17 lutego, w trzcianeckiej Bibliotece Publicznej im. K. Iłłakowiczówny
odbyła się prelekcja Bogdana Ratajczaka "Niemen w świecie Norwida".
Było to już ostatnie spotkanie w ramach Dni Czesława Niemena w Trzciance (...)

Wspomniany koncert Niemena w Paryżu (2001) miał miejsce 20 października.
Znalazłem w necie wspomnienia Aleksandra Cząstkiewicza związane z tym wydarzeniem:

(...)Ostatni raz widziałem go w 2001 roku. Dziewiętnastego października miało być spotkanie z publicznością w Instytucie Polskim. Przyjechali późno w nocy, spotkania nie było. Uściskaliśmy się serdecznie dopiero na drugi dzień w Kościele polskim, gdzie odbył się koncert-spotkanie. Nie wyglądał na zmęczonego, – ale dużo nie śpiewał. Czytał i omawiał poezje Norwida. Nareszcie usłyszałem śpiewaną przez niego "Pieśń od ziemi naszej" do tekstu Norwida. O napisanie muzyki do tego wiersza, w którym Norwid rozprawia się w sposób arcydoskonały z sąsiadami wschodu, zachodu, południa i północy – prosiłem go od lat.
Pojechałem na śniadanie do Instytutu Polskiego. Był w dobrej formie. Wiesz – powiedział – nie chce mi się już śpiewać, naśpiewałem się dosyć. Teraz chcę się skupić na komponowaniu i malować…, à propos malarstwa – chciałbym zrobić wystawę moich obrazów w Paryżu – tylko gdzie? W Polklubie czy w Instytucie? – Ucieszony powiedziałem – myślę, że lepiej tu w Instytucie. Zobaczymy – powiedział i dorzucił – życie jest jak piłka, która rzucona w niebo zatacza kręgi, a spadając wbija się w ziemię – na zawsze. No cóż – trzeba nam jechać, ale najpierw chciałbym abyś poprowadził nas do Inwalidów i Olimpii. Po przekroczeniu bramy od strony Placu Inwalidów filmował hotel-muzeum nową kamerą, a wracając podał mi ją i usiadł na armacie. Pofilmuj mnie trochę. Filmowałem. Pojechaliśmy szybko do Olimpii. Półuśmiechnięty stał na chodniku przed oświetlonym neonami budynkiem, w którym kiedyś śpiewał. Filmowałem i nie wiem, co z tego wyszło. Nie chciał nic jeść. Wyprowadziłem ich samochód na autostradę Paryż-Bruksela. Trzymaj się i do zobaczenia. Wzruszony wodziłem wzrokiem oddalające się auto nie wiedząc, że to było nasze ostatnie spotkanie.(...)

Okazuje się, że paryski koncert (20-10-2001) był niejako eksportowym wydaniem
koncertu Niemena, który odbył się w sobotę 29 września 2001 w Teatrze Polskim w Warszawie.
Pisały o tym portale internetowe:

23 września rozpocznie się festiwal "Norwid bezdomny"
Spektakl "Miłość czysta" w reżyserii Tadeusza Bradeckiego, koncert norwidowski w wykonaniu Czesława Niemena, sesja naukowa, wystawa, wieczór poezji... - to tylko niektóre punkty rozpoczynającego się w niedzielę festiwalu "Norwid bezdomny". Wiąże się on z przypadającą w tym roku 180. rocznicą urodzin Norwida. Uroczystości odbywać się będą w Krakowie i Warszawie.

Nazwa imprezy ma kilka znaczeń. - "Bezdomny" nie tylko dlatego, że Norwid niemal przez całe życie był człowiekiem pozbawionym domu, a po śmierci grobu, ale dlatego, że wciąż nie jest zadomowiony w naszej świadomości - tłumaczy Tomasz Merta, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Narodowego, głównego organizatora festiwalu.

Norwid nie jest też zadomowiony w teatrze. Inscenizacje jego utworów dramatycznych to rzadkość. Tadeusz Bradecki postanowił sięgnąć po dwie miłosne jednoaktówki Norwida "Miłość - czystą u kąpieli morskich" oraz "Noc tysiączną drugą". Premiera "Miłości czystej" odbędzie się w 23 września w Teatrze Polskim. Również tam 27 września odbędzie się wieczór "Norwid - Inspiracje" z udziałem poetów kilku pokoleń. Wśród zaproszonych znaleźli się: Adam Czerniawski, Julia Hartwig, Krzysztof Karasek, Tymoteusz Karpowicz, Ryszard Krynicki, Tomasz Różycki.

Następnego dnia w Piwnicy Wandy Warskiej będziemy mogli wysłuchać koncertu pieśni do słów Norwida w wykonaniu Wandy Warskiej i Andrzeja Kurylewicza. W Muzeum Literatury 29 września otwarta zostanie wystawa "Cyprian Norwid - niechciany prorok", na której znajdą się m.in. prace plastyczne poety. Tego samego dnia w Teatrze Polskim - koncert Czesława Niemena "Pieśń od ziemi naszej". Zaś 6 października w Studiu im. Lutosławskiego - spektakl teatralno-muzyczny "Norwid bezdomny - Bal" w reżyserii Jarosława Kiliana. Norwidowi poświęcone będzie również pierwsze w tym sezonie spotkanie z cyklu "Teatr jest światem" - 22 października o godz. 19 w Teatrze Polskim.
źródło

***

Koncert Czesława Niemena.
W sobotę 29 września w Teatrze Polskim wystąpi Czesław Niemen, są jeszcze bilety
Są jeszcze bilety na sobotni koncert Czesława Niemena w Teatrze Polskim. Koncert "Pieśń od ziemi naszej" odbywa się w ramach festiwalu naukowo-artystycznego Norwid Bezdomny, organizują go Instytut Dziedzictwa Narodowego i Agencja SOS Music.

Początek o godz. 19. Bilety po 25 i 50 zł można kupić w kasie teatru (godz. 10-13 i 15-19).
źródło

***

Krzysztof Masłoń rozmawiał z Niemenem przed tym koncertem:
"Czesław Niemen. Niezmienna inspiracja"
Rz: Wystąpi pan dziś w Teatrze Polskim w Warszawie z koncertem norwidowskim "Pieśń od ziemi naszej". Nie ma błędu w tytule, kojarzącym mi się raczej z "Pieśnią o ziemi naszej" Wincentego Pola?

CZESŁAW NIEMEN: Nie, jest to tytuł wiersza Cypriana Norwida.

Czy usłyszymy na koncercie najsłynniejszy ze śpiewanych przez pana jego wierszy - "Bema pamięci żałobny rapsod"?

Raczej nie. Może szkoda, że miałem za mało czasu, by przygotować koncert monograficzny, bo "Bema pamięci..." wymagałby chóru i orkiestry, a to, co przedstawię w Teatrze Polskim, będzie skromne, ascetyczne. Nazwałbym ten koncert spotkaniem z poezją Norwida, przybliżeniem jego utworów, z których część będę śpiewał, a część czytał.

Czy "Rapsod" był pierwszym wierszem Norwida zaśpiewanym przez pana?

Tak, później, w Ameryce, nagrałem jeszcze jego wersję anglojęzyczną. W tłumaczeniu Normana Simona znalazła się ona na płycie "Mourner's Rhapsody".

Po "Rapsodzie" były "Italiam, Italiam", "Marionetki", później "Sariusz", "Pielgrzym". Ile, w sumie, wierszy Norwida pan śpiewał?

Nigdy ich nie liczyłem, ale praktycznie po "Niemen Aerolit" na każdym albumie nagrywałem Norwida, a "Idee fixe" była całą płytą norwidowską. Dodać trzeba jeszcze te jego utwory, które wykonywałem, a nie nagrałem.
Niektóre z nich zaprezentuję dziś w Teatrze Polskim, także "Pielgrzyma", "Pieśń od ziemi naszej" i "Moją ojczyznę", która będzie podstawowym, najważniejszym wierszem tego wieczoru.

Powiedział pan kiedyś, że w poezji Norwida znajduje wszystko to, co ważne...

I dalej to potwierdzam. Jest to wielka literatura, w której powiedziane zostało wszystko, co wciąż jest dla nas najistotniejsze. To, co Norwid mówił na każdy temat w XIX wieku, pozostaje aktualne w wieku XXI, także po tym, co ostatnio stało się w Ameryce.

Czy Norwid wciąż inspiruje pana?

Niezmiennie. Pozwolę sobie nawet przedstawić kilka swoich własnych utworów, które mają źródła również w Norwidzie, w sprawach, które były ważne dla niego, jak choćby wtedy, gdy w Paryżu namawiano go, by wracał do kraju, a Polski nie było. I to o tym jest "Moja ojczyzna", bardzo piękny, bardzo ważny wiersz. Mam nadzieję, że moje grafomańskie zacięcie nie wpłynie na odbiór poezji Norwida. Bardzo mi zależy na tym, by czytano go w Polsce, bo pomaga zrozumieć i to, co się u nas dzieje. Niestety, Polacy teraz nic nie czytają.

Czy miłośnicy pańskiej twórczości doczekają się wreszcie nowej pana płyty, wielokrotnie już zapowiadanej?

Ukaże się równo za miesiąc, 29 października, a zatytułowana będzie "Spodchmurykapelusza" - to jedno słowo. W książeczce towarzyszącej płycie przy każdym tekście znajdzie się również mój obraz - taka miniatura. Od pewnego czasu zajmuję się malarstwem, natomiast koncertuję coraz rzadziej.

W poezji Norwida tak wiele jest goryczy, żalu, skargi. Trudno doszukać się w niej optymistycznego przesłania dla współczesnego człowieka.

Norwid powiedział: "Braterstwo ludom dam, gdy łzy osuszę".
(Rzeczpospolita 29 września 2001)

***

Zaś na YT trafił fragmencik tego koncertu.
Ponoć istnieje, gdzieś tam, lepsza jakościowo wersja, z próby, którą Niemen zagrał wcześniej.

Skoro już jesteśmy przy tym konkretnym nagraniu, to może ktoś pomoże mi wyjaśnić kwestię, czy faktycznie pochodzi ono z koncertu "Pieśń od ziemi naszej" z 29.09.2001 (godz. 19), bo mam pewne wątpliwości.
Jestem w posiadaniu tego koncertu i tam "Pieśń od ziemi naszej" wykonana została przez Niemena bez żadnych błędów i przestawionych wersów, tak jak to jest w nagraniu zamieszczonym na you tube. Te błędy zresztą szczegółowo opisuje Roman Radoszewski w swojej książce "Idee super fixe". Zarówno Roman, jak i właścicielka nagrania koncertu, który posiadam, twierdzą, że byli na tym samym koncercie o godz.19., a nie na wcześniejszym, darmowym koncercie dla wolontariuszy, który miał miejsce tego samego dnia w południe. Dlaczego więc jedno z nich słyszało nagranie z błędami, a drugie bez błędów? Osobiście bardziej wierzę osobie, która ma dowód w postaci własnoręcznie dokonanego nagrania.
No, ale żeby rozwiać wszelkie wątpliwości, przydałoby się świadectwo przynajmniej jeszcze jednej osoby, która była na tym koncercie.

Ewo - dziękuję za informacje. Pojęcia nie miałem, że wcześniej był jeszcze koncert dla wolontariuszy,
więc sam jestem ciekaw z którego z nich pochodzi to nagranie na YT.
Zechcesz zamieścić playlistę tego koncertu który posiadasz?

VeritonPojęcia nie miałem, że wcześniej był jeszcze koncert dla wolontariuszy(...)

Ja też wcześniej nie miałam pojęcia, dowiedziałam się o tym z ostatniej książki Romana Radoszewskiego.

A oto playlista:
CD 1 (49.58)
01.Pantheon/Coś ty Atenom zrobił Sokratesie 6.08
02.Marmur biały 11.18
03.Powitanie 2.57
04.Laur dojrzały 2.33
05.Spojrzenie za siebie 6.52
06.Zezowata bieda 4.51
07. Pielgrzym 7.21
08.komentarz 0.31
09.Terra Deflorata 6.54
10.komentarz 0.33

CD 2 (50.26)
01.Patrz gdzie zawisło słowo /komentarz/ Manhattan 93
02.Moja Ojczyzna 6.01
03.Pieśń od ziemi naszej 8.09
04.komentarz/Jagody szaleju 3.04
05.Za płotem 7.30
06.recytacje/ Pod pięścią DTP 11.25
07.Pojutrze szary pył 3.39
08.Doloniedola 4.22
09.pożegnanie 0.16

24 września mija 195. rocznica urodzin C.Norwida- ulubionego poety naszego Artysty.

Wywiad K.Masłonia z Niemenem z 2001r. cytował tu kiedyś Veriton (hej, hej, gdzie On..?)

VeritonOkazuje się, że paryski koncert (20-10-2001) był niejako eksportowym wydaniem
koncertu Niemena, który odbył się w sobotę 29 09 2001 w Teatrze Polskim w Warszawie.

***

Krzysztof Masłoń rozmawiał z Niemenem przed tym koncertem:

KM:
- Powiedział pan kiedyś, że w poezji Norwida znajduje wszystko to, co ważne...

CN:
- I dalej to potwierdzam. Jest to wielka literatura, w której powiedziane zostało wszystko, co wciąż jest dla nas najistotniejsze. To, co Norwid mówił na każdy temat w XIX wieku, pozostaje aktualne w wieku XXI, także po tym, co ostatnio stało się w Ameryce (...)
W poezji Norwida tak wiele jest goryczy, żalu, skargi. Trudno doszukać się w niej optymistycznego przesłania dla współczesnego człowieka.
Norwid powiedział: "Braterstwo ludom dam, gdy łzy osuszę".[/i]
(Rzeczpospolita 29 września 2001)

I tu możemy znaleźć odpowiedź na pytanie: dlaczego Niemen zwlekał pod koniec życia z rejestracją swoich interpretacji wierszy Norwida? Na pewno miał obawy, czy gorzka wymowa tych wierszy wywoła aplauz słuchaczy. Gorzkie teksty samego Niemena z albumu "spodchmurykapelusza" także nie wzbudziły euforii - nawet wśród oddanych fanów. Szkoda jednak, że nie zaryzykował z płytą norwidowską. Jak już spaść - to z wysokiego konia!

W tym miejscu przypomnę, że dostępny jest także inny wywiad - Anny Rzerzyckiej dla RFI => NINATEKA.

Sądzę, że właśnie wiersz, o którym mowa w tym wywiadzie ( mówi:"Będzie to płyta "Pieśń od ziemi naszej"") a nie orientalny "Pielgrzym", czy "Moja ojczyzna" stanowiłby przewodni przekaz płyty norwidowskiej. Fragment tego utworu w interpretacji Niemena pierwszy raz usłyszałem podczas koncertu w Filharmonii bydgoskiej w 1989r.. Czesław bardzo celebrował wówczas to wykonanie a capella (poprzedzone wstępem) i wyczuwałem, że wiersz dość mocno Go poruszył.

Swoje wrażenia mam nadzieję niebawem skonfrontować (podobnie jak wcześniejsze refleksje o "Rapsodzie" z treścią książki Piotra i Edyty Chlebowskich "Czesław Niemen i jego płytowe dzieła" (Wydawnictwo KUL, Lublin 2014). To dzieło 2 lata po wydaniu powinno się doczekać jakiegoś echa na tym Forum, choć wolałbym, żeby ktoś mnie ubiegł... Może odezwie się Veriton..?

Przypomnę Wszystkim, że Cz.Niemen zapytany przez dziennikarza TV w 1974r. ("Plus i minus") o swój życiowy autorytet nie wymienił Norwida, a swojego Ojca- zapomnianego pana Antoniego Wydrzyckiego- mechanika co się zowie, rolnika i rymarza, ale także stroiciela instrumentów muzycznych.

Ojciec Czesława był jego największym życiowym "guru".. W uzasadnieniu- cytat .. (a jakże !) z poematu Norwida.

"Rzecz o wolności słowa" (fragment)

Odtąd dwie są doktryny: jedna z ojca w syna

Testamentem tradycji wewnętrzna doktryna,

Druga zaś dla dalekich krewnych i czeladzi

Lub podróżnych, skoro je w namiot traf sprowadzi.

Ta zewnętrznie odbrzmiewa pierwszej, jak w orzechu

Rdzeń ma się do łupiny, jak słowo brzmi w echu.

Podobieństwo zależne formą od ilości:

Im pokolenie większe, tem większe różności

Doktryn dwóch; aż nareszcie zgodzić się nie mogą

I dwie tradycje, każda swoją idzie drogą…


P.S. 1 "Czeladź"z wiersza Norwida tłumacząc na współczesne realia- to muzycy i fani.
A owi "podróżni" to obecnie całe trochę przypadkowe audytorium- publiczność ...

P.S.2 Swój przydługi post podzieliłem na dwa. Pierwsza część znajduje się w topiku = > CJNW

Adam Hanuszkiewicz i Czesław Niemen spopularyzowali Norwida , i w serialu telewizyjnym Czterdziestolatek emitowanym w latach 1975 - 1978 aktor Janusz Gajos rozmawiając z Andrzejem Kopiczyńskim cytuje Norwida .
Janusz Gajos : Co wy tam o mnie wiecie wszyscy . Mówią , że postęp nas bogaci co wiek . Bardzo mi to jest miło i przyjemnie , niestety co dnia mniej cieszą się ze mnie , śmiertelny człowiek .
Andrzej Kopiczyński : Co mówisz ?
Janusz Gajos : Nie ja mówię , Norwid mówi .
Ten fragment filmu Czterdziestolatek jest na www.youtube.com/watch?v=P4YwRrL62xY
Norwid dzięki Adamowi Hanuszkiewiczowi i Czesławowi Niemenowi stał się znany i cytowanie Norwida przez aktora Janusza Gajosa w lubianym serialu Czterdziestolatek jest dobrą robotą .
Jurek

Dzień dobry, napiszę na pytanie Gasketa sformuowane w tym tytule , w marcu 2006 roku , a brzmiące , czy Wojciechowi Młynarskiemu zawdzięczamy Niemena - norwidologa . Według mnie Wojciech Młynarski zainicjował zainteresowanie Czesława Niemena twórczością Cypriana Kamila Norwida . Kontynuację takiego zainteresowania raczej zawdzięczamy Adamowi Hanuszkiewiczowi . 13. grudnia 1970 roku Adam Hanuszkiewicz mówi do redaktor czasopisma "Filipinka" pani Michaliny Jackowskiej słowa o Norwidzie " to jest mój poeta" . Rozmowa na temat przedstawienia "Norwid" , reżyserowanego przez Adama Hanuszkiewicza , w Teatrze Powszechnym w Warszawie . Adam Hanuszkiewicz uaktywnił się w temacie Norwida , mniej więcej po ukazaniu się płyty i teledysku Niemena z kompozycją "Bema pamięci Rapsod żalobny" . Wcześniej , w roku 1958 Adam Hanuszkiewicz zrealizował w Telewizji Polskiej przedstawienie " Słowo Norwidowe" . Wybitny znawca Norwida , Adam Hanuszkiewicz , wyraża się o Norwidzie " to jest mój poeta " , w chwilę po prezentacji w Telewizji teledysku Niemena "Bema pamięci Rapsod żałobny" . Co na takie słowa odpowie Czesław Niemen , wycofa się z gry, czy będzie grał dalej. Niemen zdecydował się grać dalej , i powiedział słowa świadczące o tym , " jest póżnym wnukiem Norwida" . Adam Hanuszkiewicz wciągnął Niemena do " gry o Norwida" , w 1971 roku ukazuje się płyta long-play pod tytułem Niemen , Warska, Kurylewicz "Muzyka teatralna i telewizyjna" , a Andrzej Kurylewicz jest twórcą muzyki do przedstawienia "Norwid" w reżyserii Adama Hanuszkiewicza . Czesław Niemen i Adam Hanuszkiewicz ,dwóch znawców Norwida , toczyło spór , kto lepiej rozumie , interpretuje , przekazuje Norwida . Spór , który opisuję , polegał na tym , Hanuszkiewicz zadeklarował swoją rację " to jest mój poeta" , mówiąc o Norwidzie. Niemen , wszedł do tej gry , i udowadniał , swoimi realizacjami , swój pogląd na Norwida , dochodząc do twierdzenia : " jest póżnym wnukiem Norwida" . Fotografia , na której są razem Adam Hanuszkiewicz i Czesław Niemen , jest wymowna , to właśnie Hanuszkiewicz i Niemen interesują się Norwidem . Twarze Hanuszkiewicza i Niemena są uśmiechnięte, po wykonaniu dobrej roboty . Hanuszkiewicz obejmuje Niemena , taki gest wyraża rzeczywiste zadowolenie z bycia razem . Hanuszkiewicz i Niemen są godnymi siebie graczami w umiejętności przekazania Norwida .
Raczej Wojciech Młynarski zainicjował zainteresowanie Czesława Niemena Norwidem , Adam Hanuszkiewicz kontynuował zainteresowanie Czesława Niemena Norwidem , poprzez współzawodnictwo , kto lepszy.
Jurek

W audycji Polskiego Radia24 (tylko w necie) poświęconej książce "Gladiator prawdy" znany krytyk Krzysztof Masłoń zwrócił uwagę na popularyzatorską rolę Niemena w przybliżaniu poezji Cypriana Norwida. Tenże krytyk również jest zdania, że to Wojciech Młynarski zainteresował Czesława twórczością Norwida, choć ja pamiętam wypowiedź Niemena, że niektóre wiersze autora "Rapsodu..." znał już wcześniej.

Link => Gladiator prawdy-Stanisław Falkowski o Norwidzie

Motto: ***** Jam z tych poetów, co nie słówka nucę,

********** Ja to, co śpiewam, żyję i boleję..

Cyprian Norwid "Czy podam się o amnestię?"


Z tym zdaniem współgra w pewien sposób twórczość patrona tego Forum. Cenił szczerość i swoją twórczość traktował serio oczekując, że jej odbiorcy też tak ją będą traktować.

Zainteresowanym poezją naszego czwartego wieszcza polecam fejsbukową grupę NORWID, gdzie posty publikują znawcy oraz sympatycy poezji Pana Cypriana.

Niemal codziennie można się tam natknąć na omówienia wierszy, osobiste refleksje czytelników, jak też informacje o pracach naukowych poświęconych twórczości CKN.

I tam dowiedziałem się o książce „Pod latyńskich żagli cieniem…” Italia Norwida pod red. Edyty i Piotra Chlebowskich i Łukasza Niewczasa (wyd. KUL).


PS 1 Jeszcze raz podam link do rozmowy Anny Rzerzyckiej z Czesławem Niemenem z 2001r. na stronie => NINATEKI

PS 2 Admin grupy NORWID na Fb opublikował nieco zmieniony portret Poety. Może Tych, którzy czują opór przed założeniem maseczki, skłoni do tego ta miniaturka ->

#zostańWdomu #StayAtHome

Miło mi przekazać Wam tę radosną informację z depeszy Polskiej Agencji Prasowej:

"W uznaniu zasług Cypriana Kamila Norwida dla polskiej sztuki i polskiej kultury, w 200-lecie jego urodzin, Sejm RP podjął uchwałę ustanawiającą rok 2021 Rokiem Cypriana Kamila Norwida."

Oprócz Norwida Sejm RP ogłosił nadchodzący rok Rokiem: kardynała Stefana Wyszyńskiego, Stanisława Lema, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Różewicza.

2021 będzie także rokiem Konstytucji 3 Maja. Źródła informacji: PAP i Polskie Radio 24.

Chyba już nie doczekamy się -> Roku Niemena, ale z takiego grona patronów 2021 ucieszy się niejeden fan naszego Artysty...

Chyba już nie doczekamy się -> Roku Niemena, ale z takiego grona patronów 2021 ucieszy się niejeden fan naszego Artysty...

Przed chwilą przeczytałem zlinkowany tu przez Markovitza cały topic o "Roku Niemena", w tym i moje dawne wypowiedzi, które w dalszym ciągu podtrzymuję jako fakty o Polakach, ale zmieniała się na nie moja optyka. Rok Niemena rzeczywiście przydałby się i myślę, że może się to wcześniej czy później ziścić.

Należałoby powołać odpowiedni skład redakcyjny petycji do sejmu-ten sam zespół, który redagował list do MN, następnie zebrać odpowiednią liczbę podpisów i wysłać ją do sejmu. Ja pod taką petycją podpisuję się dwoma rękami !!! Myślę, że jest szansa na sukces.
Sensowniejsze to niż kilkukrotne głosowanie na "Dziwny..." przez jedną osobę w tym samym plebiscycie. Takiego sposobu głosowania (procederu) jestem zagorzałym przeciwnikiem.

Samo nic się nie stanie, a już na pewno nie stanie się tylko od myślenia o tym.

MarkovitzMiło mi przekazać Wam tę radosną informację z depeszy Polskiej Agencji Prasowej:

"W uznaniu zasług Cypriana Kamila Norwida dla polskiej sztuki i polskiej kultury, w 200-lecie jego urodzin, Sejm RP podjął uchwałę ustanawiającą rok 2021 Rokiem Cypriana Kamila Norwida."

To naprawdę radosna wiadomość. Miałem jakieś dziwne przeczucie, że będzie się pamiętać bardziej o innych i kamień spadł mi z serca. Jest mi jednak żal, że wszelkie obchody raczej przesuną się na drugą połowę roku. Miałem spore plany związane z rokiem 2021 i świętowaniem dwustulecia urodzin Poety, ale... ale...
Warto również pamiętać o tym, że w 2021 roku minie 20 lat od wydania Spodchmurykapelusza.

W ostatnim czasie dosyć często - za często - dowiadujemy o śmierci artystów.
Nasunął mi się w związku z tym wiersz CK Norwida. Poniżej fragment:

Źle, źle zawsze i wszędzie.

Ta nić czarna się przędzie:

Ona za mną, przede mną i przy mnie,

Ona w każdym oddechu,

Ona w każdym uśmiechu,

Ona we łzie, w modlitwie i w hymnie...

Wymowne to i uniwersalne strofy, pasujące do smutnych wydarzeń, jakie pojawiają się w życiu każdego człowieka. Tkaczem tej czarnej nici na pewno był nie jeden z nas.
Norwid napisał ten wiersz mając zaledwie dwadzieścia trzy lata. Impulsem do napisania tak smutnego wiersza były problemy zdrowotne, finansowe, miłosne i psychiczne. Przeczytałem wiele wierszy Norwida ( oczywiście nie wszystkie) są one trudne i ciężko w nich doszukać się optymistycznych pierwiastków.

Norwid w wieku 23 lat pięknie pisał o śmierci.
Miałem kumpla,który zanim skoczył z 10 piętra chodził po cmentarzach.Taką miał obsesję.Pamiętam jak umarł Klenczon, to kupilśmy sobie parę "bełtów"i zrobiliśmy sobie swoistą stypę ku czci Krzyśka.
Chyba w piosence "Nasza klasa"Kaczmarski śpiewał-"Młodość szybko się zabliźni ,nie ma w tym niczyjej winy".Czyli młodość to jest krwawiąca rana.Coś w tym jest.

24 maja w audycji "Stacja Kultura" (PR4) Oliwia Kretek rozmawiała z Jackiem Gwiazdowiczem, absolwentem Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, o Niemenie śpiewającym Norwida:

https://www.polskieradio.pl/10/482/Arty ... weX8SxwooU

Jacek Gwiazdowicz był jednym z prelegentów na panelu dyskusyjnym towarzyszącym ubiegłorocznemu festiwalowi w Słupsku, omówił nieco szerzej temat strojów Czesława Niemena i jego autokreacji, także w związku z fascynacją twórczością Cypriana Norwida

Na profilu Fb Teatru Wielkiego zamieszczono miniaturę plakatu (autorstwa A.Pągowskiego) anonsującego koncert w dniu 24 września 2021, czyli w 200. rocznicę urodzin Poety, którego Rok właśnie obchodzimy.

O tym - jakże znaczącym- wydarzeniu poinformował słuchaczy także Program Pierwszy Polskiego Radia - w audycji Muzyczna Jedynka, w której gościł propagator poezji Norwida- Stan Borys.

Dla oddania hołdu Cyprianowi Kamilowi Norwidowi Opera Narodowa w Warszawie we współpracy z Teatrem Narodowym zorganizuje koncert Norwidowskie Theatrum Mundi, którego program zbudowany jest właśnie z utworów muzyki rozrywkowej pisanych do tekstów tego wybitnego Poety.

Stan Borys zdradza, że Orkiestra Opery Narodowej wykona pieśń "Coraz to z ciebie jako z drzazgi smolnej", którą napisał do tekstu C.K. Norwida. Wyrecytowany zostanie również jeden z wierszy.

- Norwid to mój ukochany poeta - przyznaje muzyk.

Podczas koncertu usłyszymy również pieśni z repertuaru Czesława Niemena ("Italiam! Italiam!", "Marionetki", "Moja piosnka", "Bema pamięci żałobny rapsod"), Wandy Warskiej ("W Weronie"), Krzysztofa Cugowskiego ("Noc nad Norwidem") i Natalii Sikory ("Ty mnie do pieśni pokornej nie wołaj").

Info-> Link do strony Polskiego Radia

W związku z Rokiem Norwida i przypadającą dziś 200. rocznicą urodzin Poety-Pielgrzyma Polskie Radio uruchomiło serwis NORWID.PolskieRadio.pl poświęcony Jego twórczości.

Oto link do kanału streamingowego nazwanego -> Radio Norwid...

A jednak okazuje się, że mogą istnieć powszechnie dostępne media prezentujące wartościową poezję i muzykę nieprzerywaną reklamami.

Kiedyś mogliśmy tylko pomarzyć o stacji radiowej, w której każdego dnia można posłuchać np. trzech, czterech* wersji "Pielgrzyma"...


*Piąta wersja (z koncertu w Katowicach) to błąd w opisie fonogramu, gdyż jest to utwór "Za płotem" (z poematu "Echa")- niewydany na płycie.

Dzięki, Markovitz za ten ciekawy...trop.

W środę 10 listopada na stronie => Niepodlegla.gov.pl oraz na YT będzie transmitowany koncert p.t. Chopin Norwid Niemen.

Na scenie Teatru Narodowego wystąpią m.in.: orkiestra AUKSO, pianista Marcin Masecki, St. Soyka, Kasia Moś i Wojciech Myrczek.

Retransmisja koncertu 11 listopada o godz.13. w radiowej Dwójce i w sobotę 13 listopada o godz.15.45 w TVP Kultura.

PS Komentarze fanów na Fb wywołał plakat anonsujący imprezę. Chodzi o rozmieszczenie wizerunków tych trzech Panów...

MarkovitzW środę 10 listopada na stronie => Niepodlegla.gov.pl oraz na YT będzie transmitowany koncert p.t. Chopin Norwid Niemen.

Na scenie Teatru Narodowego wystąpią m.in.: orkiestra AUKSO, pianista Marcin Masecki, St. Soyka, Kasia Moś i Wojciech Myrczek.

Retransmisja koncertu 11 listopada o godz.13. w radiowej Dwójce i w sobotę 13 listopada o godz.15.45 w TVP Kultura.

PS Komentarze fanów na Fb wywołał plakat anonsujący imprezę. Chodzi o rozmieszczenie wizerunków tych trzech Panów...

Dzięki wykonawcom!!!

Tak, mimo moich obaw, to był naprawdę udany koncert.
Można go jeszcze oglądać na you tube:

https://www.youtube.com/watch?v=wJ_4aS-0NRU